funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja łódzka
więcej na: archidiecezja.lodz.pl [dostęp: 2013.05.19]
archidiecezja warszawska
więcej na: www.archidiecezja.warszawa.pl [dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiego
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce śmierci

25.08.1942

KL Dachau
Dachau, rej. Górna Bawaria, Bawaria, Niemcy

alt. daty i miejsca śmierci

23.06.1942

szczegóły śmierci

Uczestnik wojny polsko–rosyjskiej 1920. Po niemieckim najeździe 01.09.1939 na Polskę (Rosjanie zaatakowali 17 dni później) i rozpoczęciu II wojny światowej, w czasie w kampanii wrześniowej, podczas obrony Warszawy — na Woli — posługując jako kapelan–ochotnik 1. Batalionu 40. Pułku Piechoty „Dzieci Lwowskich” Wojska Polskiego zastępował rannego dowódcę, przejmując dowodzenie batalionem i odpierając niemieckie ataki. Sam ranny 18.09.1939. Po upadku Warszawy 28.09.1939 aresztowany przez Niemców. Internowany w obozach jenieckich, m.in. oflagu IX A/Z Rotenburg. Stamtąd 18.04.1940, z pogwałceniem konwencji genewskiej z 27.07.1929, jako jeniec wojskowy przesłany do obozu koncentracyjnego KL Buchenwald, a następnie 06‑07.07.1942 do obozu koncentracyjnego KL Dachau, gdzie zginął.

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i głód

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

13.06.1898

Góra
pow. Brzeziny, woj. łódzkie, Polska

alt. daty i miejsca urodzenia

15.06.1898

Jeżów
gm. Jeżów, pow. Brzezina, woj. łódzkie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

15.03.1924 (Łódź)

szczegóły posługi

1938–1939 — proboszcz {parafia: Chabielice, pw. św. Michała Archanioła}
1931–1938 — proboszcz {parafia: Suchcice, pw. św. Ignacego Loyoli}
1930–1931 — proboszcz {parafia: Budzynek, pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela i Świętej Trójcy; dek.: Poddębice}
1929–1930 — kapelan {Łódź, Szpital dla Ubogich im. św. Aleksandra}
1929–1930 — prefekt {Łódź, szkoła(y)}
1927–1929 — wikariusz {parafia: Dłutów, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i Trzech Króli; dek.: Dłutów}, także prefekt szkół powszechnych
1926–1927 — wikariusz {parafia: Chojny–Łódź, pw. Przemienienia Pańskiego}
1924–1926 — wikariusz {parafia: Zgierz, pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej}
ok. 1921–1924 — student {Łódź, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}
do ok. 1919 — student {Warszawa, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

inni związani szczegółami śmierci

BELON Zdzisław Antoni, BRYDACKI Ludwik, DACHTERA Franciszek, DRWAL Franciszek, FRANCUZ Jan, GÓRALIK Jan, JĘDRYSIK Seweryn (o. Wincenty), KLARZAK Józef, KRYŃSKI Adolf, LISSOWSKI Czesław Józef, MICHUŁKA Jan, MIEGOŃ Władysław, PATRYCY Czesław Aleksander, SIKORSKI Wacław Stefan, STOPCZAK Marian, SYPER Stanisław, SZABELSKI Edward, TOMIAK Józef, TRUSS Bolesław Cyriak, ZAKRZEWSKI Jan, ZIEMIAŃSKI Michał Urban, ZIĘBA Wojciech

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

KL Dachau (nr więźnia: 31228): KL Dachau w niemieckiej Bawarii, założony w 1933, stał się głównym obozem koncentracyjnym dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: Niemcy więzili w nim ok. 3,000 kapłanów, w tym ok. 1,800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach”, czyli placach polowych, przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941‑2, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne” — in 11.1942 ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od 07.1920 do 05.1944 ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych, w tym wielu zagazowanych w ośrodku eutanacyjnym Scholoss Hartheim w Austrii. System obozów KL Dachau w szczytowym momencie miał ok. 100 podobozów niewolniczej pracy przymusowej — w południowych Niemczech i Austrii. Udokumentowanych zostało ok. 32,000 przypadków śmierci w obozie, tysiące zginęło bez śladu. W momencie oswobodzenia 29.04.1945 przez wojska USA ok. 10,000 na 30,000 więźniów było chorych… (więcej na: www.kz-gedenkstaette-dachau.de [dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.05.30])

KL Buchenwald (nr więźnia: 670): W obozie koncentracyjnym KL Buchenwald, założonym w 1937 i funkcjonującym do 1945, Niemcy przetrzymywali ok. 238,380 więźniów, z których zamordowali ok. 56 tys., w tym tysiące Polaków. Na więźniach prowadzono badania pseudonaukowe, na potrzeby firm Behring–Werke z Marburga i Instytutu Roberta Kocha z Berlina. Więźniowie niewolniczo pracowali m.in. na potrzeby spółek Gustloff z Weimaru oraz Fritz–Sauckel produkujących sprzęt zbrojeniowy. Na rzecz Erla–Maschinenwerk GmbH w Lipsku, Junkers w Schönebeck (samoloty) i Rautal w Wernigerode Niemcy utworzyli specjalne podobozy. W 1945 było ich ponad 100. Do KL Buchenwald początkowo należał też podobóz KL Dora, a od 08.1944 również i podobozy KL Ravensbrück. 08.04.1945 polski więzień, Gwidon Damazyn, na potajemnie przez siebie zrobionym nadajniku krótkofalowym wysłał, wraz z rosyjskim więźniem, informację w świat — do nadciągających Aliantów — z prośbą o pomoc. Usłyszano go i otrzymał odpowiedź: „KL Bu. Trzymajcie się. Nadciągamy z pomocą. Żołnierze Trzeciej Armii” (amerykańskiej). Trzy dni później obóz został wyzwolony. (więcej na: www.buchenwald.de [dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23])

Oflag IX C Rotenburg an der Fulda: Niemiecki oficerski obóz jeniecki w Rotenburg an der Fulda w Hesji. Tu w 12.1939 Niemcy zgromadzili ok. 60‑70 polskich księży katolickich, w większości kapelanów wojskowych, zatrzymanych przez Niemców w 09.1939, po niemieckim ataku na Polskę. W związku z planowanym atakiem na Francję wszystkich — z z pogwałceniem konwencji genewskiej z 27.07.1929 — przetransportowano 18.04.1940 do obozu koncentracyjnego KL Buchenwald. Od 06.1940 niem. Zweiglager (pl. podobóz) obozu jenieckiego Oflag IX A/H Spangenberg, odtąd zwany Oflag IX A/Z. (więcej na: en.wikipedia.org [dostęp: 2013.08.17])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

Wojna polsko-rosyjska 1919—20: Wojna o niepodległość i granice Rzeczpospolitej. Polska odzyskała niepodległość w 1918, ale o granice musiała walczyć z dawnymi potęgami imperialnymi, w szczególności z Rosją. Rosja planowała wzniecenie rewolucji bolszewickiej w krajach zachodu Europy, co stało się przyczyną rozpętania przez nią w 1920 wojny przeciw Polsce. Pokonana został w bitwie warszawskiej, zwanej „cudem nad Wisłą” (jednej z 10 najważniejszych bitew w historii świata, według niektórych historyków), w 08.1920, dzięki której Polska odzyskała część ziem utraconych w ramach rozbiorów Polski w XVIII w., a Europa ocalona została przed ludobójczym komunizmem. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20])

źródła

osobowe:
www.ordynariat.wp.mil.pl [dostęp: 2012.11.23], dziwoszbogdan.republika.pl [dostęp: 2012.12.28], www.ipgs.us [dostęp: 2012.11.23]
oryginalnych zdjęć:
parafia.chabielice.pl [dostęp: 2018.02.15], panaszonik.blogspot.com [dostęp: 2013.12.04], hinterstacheldraht.jimdo.com [dostęp: 2016.03.14], archidiecezja.lodz.pl [dostęp: 2018.02.15], archidiecezja.lodz.pl [dostęp: 2018.02.15], panaszonik.blogspot.com [dostęp: 2013.12.04], www.katedra.lodz.pl [dostęp: 2014.01.06], www.katedrapolowa.pl [dostęp: 2014.01.16]