funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2012.11.23]

honorowe wyróżnienia

Krzyż Oficerski „Polonia Restituta"więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.04.16]
Srebrny „Krzyż Zasługi”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
Odznaka Organizacji Wojskowej Pomorza 1918—1920więcej na
muzeum.olsztyn.pl
[dostęp: 2022.02.24]

data i miejsce
śmierci

25.06.1940

KL Stutthofobóz koncentracyjny
dziś: Sztutowo, gm. Sztutowo, pow. Nowy Dwór Gdański, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
śmierci

25.05.1940

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce
urodzenia

05.03.1872

Tymawadziś: gm. Gniew, pow. Tczew, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

27.03.1898

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BOLTKliknij by wyświetlić biografię Feliks, BORKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Paweł, BRUDNICKIKliknij by wyświetlić biografię Aleksander, BRZEZIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Paweł Jan, CZAPLEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Jan Brunon, DOMACHOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, FARULEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Tadeusz, GÓRECKIKliknij by wyświetlić biografię Marian, GRABOWSKI–WIDŁAKKliknij by wyświetlić biografię Kazimierz, GUMPERTKliknij by wyświetlić biografię Stefan Edward, KALINOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Antoni, KARBAUMKliknij by wyświetlić biografię Ernest, KOMOROWSKIKliknij by wyświetlić biografię Bronisław, KREFFTKliknij by wyświetlić biografię Konstantyn Franciszek, KUBICKIKliknij by wyświetlić biografię Telesfor, LESIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Aleksy, LESIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Jan, ŁĘGOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Władysław Leonard, MALINOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Tadeusz, MAŁKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Juliusz, MAŃKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Alfons, MATERNICKIKliknij by wyświetlić biografię Władysław, MAZELLAKliknij by wyświetlić biografię Jan, NIEMIRKliknij by wyświetlić biografię Józef, OSSOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Walerian, POŁOMSKIKliknij by wyświetlić biografię Leon, RODZIŃSKAKliknij by wyświetlić biografię Stanisława (s. Maria Julia), ROGACZEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, RÓŻYCKIKliknij by wyświetlić biografię Mieczysław, RYGLEWICZKliknij by wyświetlić biografię Jan, SĄDECKIKliknij by wyświetlić biografię Bernard, SARNOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, SEPEŁOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Wacław, SMOLEŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Bronisław, SROKAKliknij by wyświetlić biografię Leon Florian, SZWEDOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Ignacy Mieczysław, SZYMAŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Jan Damazy, SZYMAŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Władysław, WIECKIKliknij by wyświetlić biografię Bernard Antoni, WILMOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Jan

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

KL Stutthof (nr więźnia: 1021Kliknij by wyświetlić biografię): W niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Stutthof (ówcześnie na terenie Wschodnich Prus należących do Niemiec, dziś: wieś Sztutowo), którego budowę rozpoczęto 02.09.1939, w dzień po niemieckim ataku na Polskę i rozpoczęciu II wojny światowej, Niemcy przetrzymywali razem ok. 110,000‑127,000 osób pochodzących z 28 krajów, w tym 49,000 kobiet i dzieci. Zamordowali ok. 65,000 osób. W dniach 25.01‑27.04. 1945, wobec nacierającej armii rosyjskiej, Niemcy przeprowadzili ewakuację obozu. 09.05.1945, gdy na teren obozu wtargnęli żołnierze rosyjskim, było w nim tylko 100 więźniów. W początkowym okresie (1939‑1940) w KL Stutthof przetrzymywano księży z obszaru Pomorza, by później wysłać ich do obozu koncentracyjnego KL Dachau. Część została zamordowana już w KL Stutthof lub okolicy (na przykład w lesie Stegna). Także w późniejszym czasie wśród więźniów pojawiali się duchowni. (więcej na: www.stutthof.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.07.06])

ZL Neufahrwasser: niem. Zivilgefangenenlager (pl. obóz jeniecki dla osób cywilnych) zorganizowany przez Niemców już w dniu wybuchu wojny, 01.09. 1939, w Gdańsku ‑ Nowym Porcie, w należących do Polski byłych koszarach artyleryjskich, dla Polaków z Pomorza aresztowanych w ramach akcji «Intelligenzaktion» — likwidacji polskiej inteligencji. Z ZL Neufahrwasser więźniowie — zdołano zidentyfikować 2,702 osoby, ale szacuje się, że przez obóz przeszło ok. 10,000 aresztowanych — wysyłani byli do obozu koncentracyjnego KL Stutthof albo bezpośrednio do miejsc zagłady. Obóz działał do 01.04.1940. (więcej na: stutthof.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], ofiaromwojny.republika.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04])

IL Dirschau: niem. Internierungslager (pl. obóz internowania) założony 10.09.1939 przez Niemców w Tczewie dla aresztowanych mieszkańców powiatu tczewskiego, funkcjonujący na terenie dawnych polskich koszar wojskowych, a od końca 11.1939 w gmachu szkoły rzemieślniczej. Łącznie przetrzymywano ok. 1,000‑1,500 osób, które systematycznie były torturowane. 120‑150 więźniów zamordowano na terenie koszar lub w okolicy, w tym 16 kapłanów z Pelplina. Część zamordowano w lesie Szpęgawskim, część wywieziono do obozu koncentracyjnego KL Stutthof. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‑aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop‑Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‑niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‑Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‑Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‑niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.stutthof.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.zkp.tczew.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], senat.edu.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], www.kazimierzkleina.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], www.opatrznosc.gda.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], konarzyny.blogspot.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18], www.najigoche.kaszuby.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.26]
bibliograficzne:
„Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821‑1920”, Henryk Mross, Pelplin, 1995
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
senat.edu.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], kociewiacy.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], www.portalpomorza.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], www.chojnice.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], brzeznoszlacheckie.cba.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18], www.senat.edu.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04], www.senat.edu.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.31]