funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja wileńska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]

data i miejsce śmierci

04.07.1942

las Borek
k. Berezwecz-Głębokie, rej. Głębokie, obw. Witebsk, Białoruś

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej sprzedawał swoje prywatne rzeczy by zapłacić nakładane przez okupanta zabójcze podatki i nie dopuścić do zamienienia kościoła w magazyn. Po niemieckim ataku w 06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, pomagał m.in. jeńcom rosyjskim (opanował epidemię która wybuchła w obozie jenieckim w Wołkołacie) oraz Żydom. Aresztowany przez Niemców w 06.1942 w czasie Polenaktion — masowych aresztowań polskiej inteligencji. Więziony w Berezweczu. Zamordowany w ustronnym lesie wraz z 4 innymi kapłanami.

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

1897

Bieniakonie
rej. Werenowo, obw. Grodno, Białoruś

alt. daty i miejsca urodzenia

Wilno
rej. Wilno miasto, okr. Wilno, Litwa

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

1923

szczegóły posługi

1938–1942 — proboszcz {parafia: Wołkołata, pw. św. Jana Chrzciciela; dek.: Postawy–nadwileński; diec.: wileńska (do 1925); arch. wileńska (od 1925)}
1927–1938 — proboszcz {parafia: Żodziszki; dek.: Świr}
1925–1927 — wikariusz {parafia: Kalwaria Wileńska; dek.: Kalwaria Wileńska}
1923–1925 — ekonom/prokurator {Wilno, Seminarium Duchowne}
1917–1923 — student {Wilno, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

inni związani szczegółami śmierci

BOHATKIEWICZ Mieczysław, MACIEJOWSKI Bolesław, MAĆKOWIAK Władysław, MASIULANIS Adam, PYRTEK Stanisław, SKORKO Antoni, WIECZOREK Władysław

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Berezwecz: W klasztorze bazylianów Rosjanie urządzili w 1939 więzienie, głównie dla Polaków. W 1941, po ataku niemieckim, Rosjanie wymordowali w nim setki więźniów, kilka tysięcy zostało zamordowanych podczas ewakuacji więźniów w głąb Rosji. Po agresji niemieckiej więzienie było wykorzystywane dalej przez nowego okupanta. Więźniów, róźnej narodowości, obywateli polskich, mordowano w samym klasztorze i na terenie pobliskiego lasu Borek. Zamordowano ok. 27,000 ofiar. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23], www.rp.pl [dostęp: 2013.10.05])

Polenaktion 1942: Latem 1942 w okupowanym niem. Generalbezirk Weißruthenien (pl. Generalny Okręg Białoruś) — m.in. na Nowogródczyźnie — Niemcy przeprowadzili tzw. „Polenaktion”: określenie pochodzi od nazwy specjalnej rezolucji wydanej przez niemiecki Reichssicherheitshauptamt RSHA (pl. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeczy). Akcja objęła m.in. usunięcie Polaków z aparatu cywilnego i policji okręgu i zastąpieniu ich Białorusinami. W jej ramach przeprowadzano m.in. deportacje Polaków na niewolnicze, przymusowe roboty do Niemiec. 26‑30.06.1942 natomiast we wszystkich powiatach okręgu, w dużej mierze z małych miasteczek, aresztowano i następnie rozstrzelano ponad 1,000 przedstawicieli polskiej inteligencji. W okolicach Lidy aresztowano np. 16 polskich kapłanów. Zamordowano 5 kapłanów z dekanatów Głębokie i Postawy. Jednocześnie założono obozy koncentracyjne Kołdyczewo k. Baranowicz oraz Trościaniec Mały k. Mińska. Realizację tego ludobójczego przedsięwzięcia powierzono białoruskim formacjom politycznym, wspomaganym przez kolaborantów ukraińskich, litewskich, łotewskich oraz rosyjskich (RONA).

Pomoc Żydom: W czasie II wojny światowej Niemcy na okupowanych ziemiach polskich zabronili udzielania pomocy Żydom pod karą śmierci. Setki kapłanów i duchowieństwa mimo tego takiej pomocy Żydom udzielało. Wielu poniosło śmierć. (więcej na: www.naszdziennik.pl [dostęp: 2013.08.31])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
www.archibial.pl [dostęp: 2012.12.28]
bibliograficzne:
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‑1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017
oryginalnych zdjęć:
blogi.czarnota.org [dostęp: 2016.11.06], blogi.czarnota.org [dostęp: 2016.11.06]