data beatyfikacji

13.06.1999

Jan Paweł II

funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja pińska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]
archidiecezja wileńska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiego
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce urodzenia

01.01.1904

Krykały

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

23.08.1933 (katedra pińska)

szczegóły posługi

proboszcz parafii Dryssa za Dźwiną (1941‑2), b. proboszcz parafii Pelikany (1939‑41), b. prefekt gimnazjum w Łunińcu (1936‑9), b. prefekt Niższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie (1933‑6), b. student filozofii i teologii w Seminarium Duchownym diecezji Pińskiej w Pińsku (ok. 1925‑33), b. student filozofii i teologii w Seminarium Duchownym diecezji mińskiej w Nowogródku (do ok. 1925)

data i miejsce śmierci

04.03.1942

(las Borek, Berezwecz-Głębokie, obw. Witebsk, Białoruś)

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939, rozpoczęciu II wojny światowej i okupacji rosyjskiej, przeniósł się do diecezji wileńskiej i objął probostwo w Pelikanach. Tam prawd. współpracował z rodzącym się polskim konspiracyjnym ruchem oporu Związku Walki Zbrojnej ZWZ (część Polskiego Pańśtwa Podziemnego). Po niemieckim ataku na rosyjskiego sojusznika w 06.1941 wysłany przez abpa Jałbrzykowskiego za byłą granicę Rzeczypospolitej, do Dryssy, by posługiwać wśród ludności, która od 20 lat nie widziała kapłana. Prawd. udzielał pomocy mordowanym Żydom. Aresztowany przez Niemców 16.01.1943 na skutek donosu Ukraińca–komunisty. Więziony w Brasławiu. Stamtą przewieziony do więzienia w Berezweczu (Głębokie). Torturowany. Miał możliwość ucieczki ze szpitala więziennego, ale odmówił nie chcąc narażać personelu szpitala. Skazany na śmierć i rozstrzelany w lesie wraz z ks. Władysławek Maćkowiakiem i ks. Stanisławem Pyrtkiem, czterema rosyjskimi uciekinierami z obozów jenieckich i jedną ochrzczoną Żydówką.

sprawstwo

Niemcy

biografia (zasoby własne)

inni związani szczegółami śmierci

HLEBOWICZ Henryk, KASZYRA Jerzy, LESZCZEWICZ Antoni, DRONICZ Romuald, MACIEJOWSKI Bolesław, MAĆKOWIAK Władysław, MASIULANIS Adam, PYRTEK Stanisław, SKORKO Antoni, WIECZOREK Władysław

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Berezwecz: W klasztorze bazylianów Rosjanie urządzili w 1939 więzienie, głównie dla Polaków. W 1941, po ataku niemieckim, Rosjanie wymordowali w nim setki więźniów, kilka tysięcy zostało zamordowanych podczas ewakuacji więźniów w głąb Rosji. Po agresji niemieckiej więzienie było wykorzystywane dalej przez nowego okupanta. Więźniów, róźnej narodowości, obywateli polskich, mordowano w samym klasztorze i na terenie pobliskiego lasu Borek. Zamordowano ok. 27,000 ofiar. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23], www.rp.pl [dostęp: 2013.10.05])

Pomoc Żydom: W czasie II wojny światowej Niemcy na okupowanych ziemiach polskich zabronili udzielania pomocy Żydom pod karą śmierci. Setki kapłanów i duchowieństwa mimo tego takiej pomocy Żydom udzielało. Wielu poniosło śmierć. (więcej na: www.naszdziennik.pl [dostęp: 2013.08.31])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.11.06], www.archibial.pl [dostęp: 2012.12.28]
bibliograficzne:
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‑1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‑V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‑1981
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‑1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017
oryginalnych zdjęć:
ksiegahonoru.salon24.pl [dostęp: 2016.11.06], blogi.czarnota.org [dostęp: 2016.11.06], blogi.czarnota.org [dostęp: 2016.11.06], www.szczecin.pl [dostęp: 2014.09.21]