funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja kolońska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2021.05.06]

narodowość

niemiecka

data i miejsce śmierci

13.02.1945

KL Dachau
Dachau, rej. Górna Bawaria, Bawaria, Niemcy

alt. daty i miejsca śmierci

14.02.1945

szczegóły śmierci

Posługiwał m.in. wśród emigrantów polskich — znał bowiem j. polski. Po dojściu w 1933 do władzy w Niemczech narodowo–socjalistycznej partii NSDAP wielokrotnie sprawdzany przez nowe władze. W 1934 próbowano założyć mu sprawę kryminalną. W 1935 zabroniono mu prowadzenia katechezy. Wówczas po raz pierwszy wyrzucony z parafii. Powrócił, po amnesti, w 1936. W 1937 zmuszony do opuszczenia parafii Sieglar. W 1938 objął pozycję w Monheim am Rhein. Nadal wyrażał sprzeciw wobec władz NSDAP. W 1938 ukarany mandate. W 1941, już po niemieckim i rosyjskim najeżdzie na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, ostrzeżony za odprawianie nabożeństw po polsku. W 1942 zasądzono mu mandat w wysokości 3,000 marek za wygłoszenie kazania w święto Chrystusa Króla. W czasie Świąt Wielkanocnych 1944 wygłaszał krytyczne uwagi wobec NSDAP — w szczególności wobec propagandowych filmów. Aresztowany 05/06.06.1944, podczas Mszy św. Przetrzymywany w więzieniu Wuppertal–Elberfeld. 11.08.1944 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Dachau. Tam zginął.

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

03.10.1880

Boleszyn
gm. Grodziczno, pow. Nowe Miasto Lubawskie, woj. warmińsko-mazurskie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

10.03.1906 (katedra kolońska)

szczegóły posługi

1938–1945 — proboszcz {parafia: Gerresheim / Vennhausen, pw. św. Katarzyny; arch. kolońska}
1923–1937 — proboszcz {parafia: Sieglar, pw. św. Jana u Bramy Łacińskiej; arch. kolońska}
1917–1923 — proboszcz {parafia: Monheim am Rhein, pw. św. Gereona; arch. kolońska}
student {Bonn}

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

KL Dachau (nr więźnia: 91557): KL Dachau w niemieckiej Bawarii, założony w 1933, stał się głównym obozem koncentracyjnym dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: Niemcy więzili w nim ok. 3,000 kapłanów, w tym ok. 1,800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach”, czyli placach polowych, przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941‑2, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne” — in 11.1942 ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od 07.1920 do 05.1944 ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych, w tym wielu zagazowanych w ośrodku eutanacyjnym Scholoss Hartheim w Austrii. System obozów KL Dachau w szczytowym momencie miał ok. 100 podobozów niewolniczej pracy przymusowej — w południowych Niemczech i Austrii. Udokumentowanych zostało ok. 32,000 przypadków śmierci w obozie, tysiące zginęło bez śladu. W momencie oswobodzenia 29.04.1945 przez wojska USA ok. 10,000 na 30,000 więźniów było chorych… (więcej na: www.kz-gedenkstaette-dachau.de [dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.05.30])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
de.wikipedia.org [dostęp: 2020.10.21], vor-ort.kolping.de [dostęp: 2020.10.21], newsaints.faithweb.com [dostęp: 2017.05.20]
oryginalnych zdjęć:
thema.erzbistum-koeln.de [dostęp: 2020.10.21], www.monheim.de [dostęp: 2020.10.21], www.monheim.de [dostęp: 2020.10.21], www.monheim.de [dostęp: 2020.10.21], www.monheim.de [dostęp: 2020.10.21], genwiki.genealogy.net [dostęp: 2020.10.21], commons.wikimedia.org [dostęp: 2020.10.21]