funkcja

siostra zakonna

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

zakon

Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego da Paulo (szarytki, wincentynki - FdlC)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.01.06]

diecezja / prowincja

ordynariat polowy Wojska Polskiego
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce śmierci

19.11.1943

KL Posen
Poznań, pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska

szczegóły śmierci

Po niemieckim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, w czasie niemieckiej okupacji skierowana przez Niemców do pracy we wsi Racot jako pielęgniarka. Potajemnie przygotowywała dzieci do 1. Komunii św. Prowadziła konspiracyjne lekcje pisania i czytania po polsku oraz rachunkowości (część działalności Polskiego Państwa Polskiego — wobec niemieckiej polityki uznającej Polaków za naród drugiej kategorii, nadający się tylko do niewolniczej pracy fizycznej). Jednocześnie łączniczka niepodległościowej Armii Krajowej AK podobwodu Poznań–Łazarz (zbroje ramię Polskiego Państwa Polskiego). Współpracowała m.in. z ks. Alfonsem Jankowskim. Aresztowana w połowie 10.1943. Przetrzymywana w więzieniu w Kościanie. Następnie przewieziona do obozu koncentracyjnego KL Posen (Fort VII). Stamtąd wywożona na przesłuchania do siedziby Gestapo w b. Domu Żołnierza w Poznaniu. Okrutnie katowana: „głowa robiła wrażenie oskalpowanej, zdeformowane usta, wybite zęby, poranione wargi i dziąsła, nie mogła stać o własnych siłach, gdyż połamane miała kości”, mężnie znosiła swe cierpienia, śpiewając pieśni religijne i modląc się nieustannie, Niemcy podczas przesłuchań nazywali ją niem. „Heilige Maria” („Święta Maria”) — nic Niemcom nie ujawniła.

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

22.03.1905

Gniezno
gm. Gniezno, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska

szczegóły posługi

zakonnica we wsi Racot k. Kościana (1941‑3) — pielęniarka, b. zakonnica domu zakonnego Poznań (do 1941) — pracownica biura parafialnego przy kościele pw. Matki Boskiej Bolesnej na Łazarzu w Poznaniu w charakterze siostry biurowej, nowicjat w Chełmie (od 1930), w Zgromadzeniu od 1930, b. pracownica Komisariatu Ziemskiego i fabryki zapałek w Gnieźnie

inni związani szczegółami śmierci

JANKOWSKI Alfons

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

KL Posen: Niemiecki obóz Posen — Fort VII — założony ok. 10.10.1939 w Poznaniu do połowy 11.1939 funkcjonował formalnie jako obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager) KL Posen, i takie określenie używane jest w Białej Księdze także dla późniejszego okresu działania obozu. Był pierwszym takim obozem założonym przez Niemców na ziemiach polskich — w przypadku Wielkopolski włączonych bezpośrednio do Niemiec. Już w 10.1939 w KL Posen Niemcy po raz pierwszy użyli gazu do mordowania ludności cywilnej, w szczególności pacjentów szpitali psychiatrycznych. Od 11.1939 obóz funkcjonował jako więzienie policji politycznej Gestapo oraz obóz przejściowy (niem. Übergangslager), przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, takich jak KL Dachau czy KL Auschwitz. Od 28.05.1941 obóz został przemianowany na więzienie policyjne i korekcyjny obóz niewolniczej pracy (niem. Arbeitserziehungslager). W szczycie w obozie dokonywano od 7 do 9 egzekucji dziennie, masowo wieszano więźniów, część wyprowadzając także na egzekucje poza terenem obozu. Razem Niemcy zamordowali w KL Posen ok. 20 tys. mieszkańców Wielkopolski, w tym wielu przedstawicieli polskiej inteligencji, pacjentów i personel szpitali psychiatrycznych oraz kilkunastu kapłanów. Setki kapłanów katolickich przeszło przez obóz przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, głównie KL Dachau. Od 03.1943 rozpoczyna się okres przekształcenia obozu w zakłady przemysłowe (od 25.04.1944 — fabryka fimy Telefunken, produkująca radio dla łodzi podwodnych i samolotów). (więcej na: www.wmn.poznan.pl [dostęp: 2019.02.02], pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23])

Poznań (Dom Żołnierza): Od 12.09.1939 więzienie – katownia – Polaków, w szczególności osób poderzewanych o prowadzenie działalności konspiracyjnej, w Poznaniu, zarządzana przez niemieckie Gestapo. Osławione miejsce przesłuchań i tortur. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
www.filipini.poznan.pl [dostęp: 2012.11.23], akwielkopolska.pl [dostęp: 2016.05.30], newsaints.faithweb.com [dostęp: 2014.01.06]
bibliograficzne:
„Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939‑1945”, o. Szołdrski Władysław CSSR, Rzym 1965
oryginalnych zdjęć:
www.polska1918-89.pl [dostęp: 2019.04.16]