funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja pińska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]
archidiecezja ryska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]
archidiecezja mohylewska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.06.23]

akademickie wyróżnienia

kandydat teologii

honorowe wyróżnienia

kanonik gremialny (katedra pińska)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14], pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14]

data i miejsce śmierci

09.03.1948

Kozaczyńsk
rej. Kozaczyńsk, Kraj Krasnodarski, Rosja

alt. daty i miejsca śmierci

10.03.1948

szczegóły śmierci

Po rewolucji bolszewickiej w Rosji w 1917 kilkukrotnie publicznie potępił bolszewicki terror. Po raz pierwszy aresztowany przez Rosjan 30.04‑01.05.1919 jako zakładnik, wraz z grupą innych księży katolickich. Przetrzymywany w więzieniu ludobójczej rosyjskiej organizacji CzeKa (poprzednik NKWD) przy ul. Grochowej w Sankt Petersburgu, a później w więzieniu przy ul. Szpalernej. Zwolniony 20.06.1919 (albo 20.07.1919). W 1920, zagrożony aresztowaniem, ukrywał się przez 5 miesięcy. W 1921 wziął udział w publicznej debacie — zorganizowanej przez sowieckich Rosjan — o istnieniu Boga. Ponownie aresztowany przez Rosjan ok. 04.1922 w Mińsku — wraz z dwoma innymi kapłanami. 01.06.1922 skazany na 3 lata więzienia. Od 07.1922 przetrzymywany w więzieniu Butyrki w Moskwie. Rok później, 22.09.1923, zwolniony — wymieniony przez rząd łotewski na rosyjskich szpiegów na Łotwie. Powrócił na Łotwę. W 1924 wydał książkę „W szponach antychrysta” o rewolucji bolszewickiej w Rosji. W 1926 wyjechał do Polski. Po niemieckiej i rosyjskiej inwazji Polski w 09. 1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po niemieckim ataku w 06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, wyrzucony przez Niemców z mieszkania zamieszkał w starej, pożydowskiej ruderze. Pomagał Żydom zgromadzonym w getcie w Pińsku. Wielokrotnie przesłuchiwany przez niemieckie Gestapo. Po klęsce Niemiec i rozpoczęciu w 1944 kolejnej rosyjskiej okupacji, gdy jesienią 1944 Rosjanie zabronili udzielania sakramentów chrztu św. i ślubów udzielał ich potajemnie, nie wpisując do ksiąg parafialnych. Wielokrotnie przesłuchiwany przez NKWD. Namawiany do tajnej współpracy, do zaprzeczenia tez książki „W szponach antychrysta”. Odmówił. W końcu 22.08.1945 aresztowany przez Rosjan. Przetrzymywany w więzieniu w Mińsku. Po dwóch latach ciężkich przesłuchań i tortur skazany na 10 lat „wolnej zsyłki”. Zginął na zesłaniu na Syberii, w obozie koncentracyjnym — Gułag.

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce urodzenia

27.06.1885

Mudryłowo
poh. Osunia, gm. Krasław, Łotwa

alt. daty i miejsca urodzenia

15.06.1885, 28.06.1885. 27.07.1885

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

25.03.1909 (Kaplica Akademii Duchownej w Sankt Petersburgu)

szczegóły posługi

1944–1945 — wikariusz generalny {diec.: pińska; część pod okupacją rosyjską}
1939–1945 — proboszcz {parafia: Pińsk, katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny}
od 1937 — profesor {Pińsk, Seminarium Duchowne}, wykładowca filozofii i teologii moralnej
1933–1937 — dyrektor {Drohiczyn, Gimnazjum Biskupie; n. Bugiem}
1926–1933 — rektor {Pińsk, Seminarium Duchowne}, wykładowca teologii moralnej
1924–1926 — wikariusz {parafia: Agłona}
1924–1926 — nauczyciel {Agłona, j. łaciński, Gimnazjum Katolickie}, także: inspektor
1923–1924 — wikariusz {parafia: Ałszwandze, pw. św. Michała}
ok. 03.1922–ok. 04.1922 — duszpasterz {Mińsk}
1920 — duszpasterz {parafia: Archangielsk; Rosja}
1910–1918 — prefekt {Sankt Petersburg, Gimnazjum Polskie przy kościele pw. św. Katarzyny}, wychowawca
1909–1910 — student {Lowanium, filozofia, Katolicki Uniwersytet; Belgia}
1907–1909 — student {Sankt Petersburg, Cesarska Rzymskokatolicka Akademia Duchowna (1842‑1918)}
do 1907 — student {Sankt Petersburg, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Kozaczyńsk: Rosyjski obóz koncentracyjny i pracy przymusowej (w ramach Gułagu).

Zesłanie: Jedna ze standardowych represji rosyjskich. Skazańców zawożono zazwyczaj do niewielkiej miejscowości — na Syberii, na północy, na dalekim wschodzie — wyrzucano z wagonu czy wozu, i pozostawiano bez środków do życia, samym sobie. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Mińsk: Rosyjskie więzienie. W 1937 miejsce wielu mordów w czasie rosyjskiej „Wielkiej Czystki”. Po rosyjskiej inwazji na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej miejsce przetrzymywania wielu Polaków. W 06.1941, po inwazji niemieckiej, Rosjanie wymordowali w nim część polskich więźniów osadzonych w Więzieniu Centralnym i tzw. Amerykance, a pozostałych pognano — w „marszu śmierci” (Rosjanie zamordowali ok. 10‑20 tys. więźniów) — w kierunku Czerwienia, w głąb Rosji. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.08.17])

Moskwa (Butyrki): Przejściowe i śledcze. ciężkie więzienie w Moskwie — dla tzw. więźniów politycznych — w którym Rosjanie przetrzymywali i zamordowali tysiące Polaków. Założone prawd. w XVII w. W XIX w. przetrzymywano w nim wielu Polaków — uczestników powstań narodowych (1831 i 1863). W czasach komunizmu miejsce internowania politycznych więźniów, głównie przed wysłaniem do rosyjskich obozów pracy niewolniczej Gułag. W 1937‑8, podczas wielkich prześladowań, jednorazowo w więzieniu przetrzymywano do 20,000 ofiar (ok. 170 na celę). Tysiące zostało zamordowanych. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Pomoc Żydom: W czasie II wojny światowej Niemcy na okupowanych ziemiach polskich zabronili udzielania pomocy Żydom pod karą śmierci. Setki kapłanów i duchowieństwa mimo tego takiej pomocy Żydom udzielało. Wielu poniosło śmierć. (więcej na: www.naszdziennik.pl [dostęp: 2013.08.31])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
www.polacyizydzi.pl [dostęp: 2013.02.15], www.katolicy.eu [dostęp: 2021.05.06], www.pinsk.pl [dostęp: 2018.09.02], polesie.org [dostęp: 2018.09.02], echapolesia.pl [dostęp: 2013.08.10], www.polskipetersburg.pl [dostęp: 2020.11.13]
bibliograficzne:
„Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939‑1988”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
„Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‑1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
„Spis Kościołów i Duchowieństwa Diecezji Pińskiej w R.P.”, Bp diecezji pińskiej, 1933‑9, drukarnia diecezjalna
oryginalnych zdjęć:
latgalesdati.du.lv [dostęp: 2018.09.02], www.acadlib.lu.lv [dostęp: 2018.09.02], docplayer.pl [dostęp: 2018.09.02], ru.openlist.wiki [dostęp: 2019.10.13], pbc.biaman.pl [dostęp: 2019.05.30], docplayer.pl [dostęp: 2018.09.02], www.polskipetersburg.pl [dostęp: 2020.11.13], www.polskipetersburg.pl [dostęp: 2020.11.13], www.polskipetersburg.pl [dostęp: 2020.11.13], www.polskipetersburg.pl [dostęp: 2020.11.13], www.polskipetersburg.pl [dostęp: 2020.11.13], polesie.org [dostęp: 2018.09.02], ipn.gov.pl [dostęp: 2019.02.02]