Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
„BIAŁA KSIĘGA”
Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe
nazwisko
PEŁKA
imiona
Leon
funkcja
kapłan diecezjalny
wyznanie
Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]
diecezja / prowincja
diecezja chełmińska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiego
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20]
data i miejsce śmierci
08.11.1939
Mniszek - Grupa
pow. Świecie, woj. kujawsko-pomorskie, Polska
szczegóły śmierci
Podczas pobierania nauk w gimnazjum w Chojnicach — podczas zaboru pruskiego — członek (1899‑1907) i przewodniczący (1901‑3) koła tajnej polskiej organizacji samokształceniowej Filomatów. W czasie I wojny światowej powołany jako kapelan do armii niemieckiej. Posługiwał w Wałczu, Szczecinie i na froncie zachodnim we Francji. Zdemobilizowany w 1918 w randze pułkownika. Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej aresztowany przez Niemców 22.10.1939. Więziony w Luszkówku, później w Świeciu nad Wisłą, skąd wywieziony na miejsce straceń i zamordowany.
przyczyna śmierci
zbiorowy mord
sprawstwo
Niemcy
data i miejsce urodzenia
11.04.1886
Kruszyny
pow. Brodnica, woj. kujawsko-pomorskie, Polska
prezbiterat (święcenia)/
ordynacja
02.04.1911 (kaplica pw. św. Barbary Seminarium Duchownego w Pelplinie)
szczegóły posługi
1939 — proboszcz {parafia: Świekatowo}
1928–1939 — proboszcz {parafia: Kurzętnik}
1928 — administrator {parafia: Toruń, pw. św. Jakuba Apostoła}
1920–1928 — dyrektor {Grudziądz, Seminarium Nauczycielskie im. Stanisława Staszica}
działacz {Grudziądz, Uniwersytet Ludowy}
1918–1919 — dyrektor {Wałcz, Seminarium Nauczycielskie}
od 1914 — prefekt {Wałcz, Seminarium Nauczycielskie}
1913–1914 — wikariusz {parafia: Kościerzyna}
1914 — prefekt {Kościerzyna, Seminarium Nauczycielskie}
1912–1913 — wikariusz {parafia: Wrzeszcz}
1911–1912 — wikariusz {parafia: Gdańsk–Śródmieście, Kaplica Królewska}
1909–1911 — student {Pelplin, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}
1906–1907 — student {Pelplin, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}
1907–1909 — student {Würzburg, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}
1911–1927 — członkostwo {Toruń, Towarzystwo Naukowe}
inni związani szczegółami śmierci
BERTEL Czesław, BORUCKI, BRZÓSKOWSKI Władysław, BURDYN Bernard, BUSS Kazimierz, CZOGAŁA Ignacy, DĄBROWSKI, ECHAUST Bronisław, HOŁUBOWSKI Bonawentura, JAKUBIAK Bolesław, KNEBLEWSKI Wacław, KOTEWICZ Stanisław, KOWAL Henryk Stanisław, KUCZYŃSKI Marian, MAKOWSKI Roman, MALORNY Franciszek, MAŃKIEWICZ Henryk, MEGGER Władysław, MIKUCZEWSKI Ludwik, NODZYŃSKI Andrzej, REPIŃSKI Zygmunt Alojzy, ROGALSKI Jan, SOŁTYSIAK Jan, WALECKI Wacław, WOJTASZEWSKI Kazimierz, ŻUKOWSKI Wincenty
miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)
las Mniszek / Grupa: Od 10.1939 do ok. 04.1940 w komleksie lasów w pobliżu wsi Mniszek (na terenie byłej żwirowni) i Grupa (na terenie dawnego polskiego poligonu wojskowego), ok. 16 km na północny–wschód od Świecia i ok. 10 km na zachód od Grudziądza, Niemcy zamordowali ok. 10,000 Polaków, dowożonych z więzienia w Świeciu, Zakładu Psychiatrycznego w Świeciu (ok. 1,000 pacjentów — chorych wywożono partiami po 60 osób, aplikując na drogę środki uspokajające), więzienia w Grudziądzu, obozu internowania w Nowem n. Wisłą, zakładu misyjnego oo. werbistów w Górnej Grupie — głównie intelligencji, z okolic Świecia, Bydgoszczy, Chełmna, Grudziądza i Starogardu Gdańskiego na Pomorzu. Wśród ofiar było 120 dzieci, przywiezionych pod pozorem wycieczki. Mordu dokonywali Niemcy z ludobójczych organizacji Selbstschutz i SS. Żołdacy Wehrmachtu kierowali pojazdami. Ofiary dobijano łopatami, kijami, czasem zakopywano żywcem. Skazańców, którzy próbowali stawiać opór, wieszano. W 1944 większość zwłok Niemcy wydobyli i spalili. (więcej na: groby.radaopwim.gov.pl [dostęp: 2013.01.13], pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.06.23])
Świecie: Areszt śledczy zarządzany przez Niemców. Z więzienia dużą część więźniów Niemcy wywieźli w 1939 do miejsca straceń w Mniszku–Grupie. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.06.23])
Intelligenzaktion: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano AB‑aktion. W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.06.23], pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.10.04])
Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])
Filomaci Pomorscy: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — na Pomorzu Nadwiślańskim (Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej) w latach 1830‑1920, w zaborze pruskim (niemieckim). 08.01.1901 Niemcy przeprowadzili przesłuchania uczniów gimnazjów w Chełmnie, Brodnicy i Toruniu. 09‑12.09.1901 w Toruniu odbył się pierwszy procesów 60 polskich uczniów owych gimnazjów oraz studentów Seminarium Duchownego w Pelplinie. 1 osobę skazano na 3 miesiące więzienia, 1 na 2 miesiące, 3 na 6 tygodni, 7 na 3 tygodnie, 2 na 2 tygodnie, 19 na tydzień, 2 na 1 dzień, 10 udzielono nagany. 15 uniewinniono. Bardziej uciążliwe były kary wydalenia ze szkół z tzw. wilczym biletem, bez prawa studiowania w zakresie średnim i wyższym w zaborze pruskim (niemieckim). Wśród skazanych było kilku przyszłych kapłanów — ci mogli kontynuować edukację: ordynariusz diecezji chełmińskiej, bp Augustyn Rosentreter, odmówił bowiem wydalenia ze studiów skazanych kleryków. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2018.11.18])
źródła
osobowe:
groby.radaopwim.gov.pl [dostęp: 2013.01.13], www.niedziela.pl [dostęp: 2015.09.30], www.myheritage.pl [dostęp: 2013.01.13], pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.06.23]
oryginalnych zdjęć:
www.myheritage.pl [dostęp: 2018.03.25], commons.wikimedia.org [dostęp: 2018.11.18]
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w Wikipedii — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: PEŁKA Leon
Powrót do przeglądania życiorysu: