funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja kamieniecka
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]
diecezja żytomierska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14]

data i miejsce śmierci

05.1937

łagier BelBałtŁag
Kuzema, rep. Karelii, Rosja

alt. daty i miejsca śmierci

Sandarmoch
rep. Karelii, Rosja

szczegóły śmierci

Aresztowany przez Rosjan jesienią 1935 w miejscowości Czeczelnik, gdzie posługiwał. 04.12.1935 skazany na 5 lat niewolniczej pracy przymusowej. W 12.1936 przewieziony do obozu koncentracyjnego BelBałtŁag. Przetrzymywany w obozie k. stacji Kuzema (1936/7), nad Morzem Białym, przy Kirowskiej (Murmańskiej) Magistrali Kolejowej łączącej Sankt Petersburg z Murmańskiem, ok. 40 km na północ od miejscowości Kiem, skąd kursowały statki do obozu koncentracyjnego SŁON na Wyspach Sołowieckich. Polski Czerwony Krzyż poinformowany został o jego śmierci listem z 28.06.1938.

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce urodzenia

1884

Włodawa

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

1907

szczegóły posługi

duszpasterz {parafia: Czeczelnik, pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny; dek.: Bałta}
administrator {parafia: Nowokonstantynów, pw. św. Anny; dek.: Lityn}
administrator {parafia: Stara Sieniawa, pw. św. Jana Nepomucena; dek.: Lityn}
ok. 1913–1918 — administrator {parafia: Krzywe Jezioro, pw. św. Ludwika Króla i Wyznawcy; dek.: Bałta}
ok. 1913 — administrator {parafia: Wachnówka, pw. Przemienienia Pańskiego; dek.: Lipowiec–Berdyczów}
ok. 1910 — wikariusz {parafia: Berdyczów, pw. Matki Bożej z Góry Karmel; dek.: Lipowiec–Berdyczów}
do 1907 — student {Żytomierz, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

inni związani szczegółami śmierci

PIETKIEWICZ Józef, RYBAŁTOWSKI Andrzej, ZDANIEWICZ Jakub

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Sandarmoch: Była strzelnica rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — k. wsi Powieniec nad jez. Onega, ok. 19 km od Niedźwiedziej Góry (Miedwieżjegorsk), w republice Karelia, gdzie znajdowało się kierownictwo rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — miejsce zbiorowych egzekucji, przeprowadzonych od 11.08.1937 do 27.11.1938, ponad 9,500 osób 58 narodowości, w tym wielu Polaków, głównie więźniów BelBałtŁagu, obozu koncentracyjnego dla budowniczych kanału Białomorsko–Bałtyckiego, oraz ok. 1,111 więźniów oddalonych o ok. 250 km obozów na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym. Co najmniej 32 kapłanów, w tym 12 Polaków i 11 Niemców, wśród nich jednego biskupa, w dniach 27.10–04.11.1937 zamordowano tam strzałami w tył głowy. Ich szczątki odkryto w 1997 — na powierzchni ok. 10 hektarów znaleziono 236 jam grobowych. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2019.02.02], sand.mapofmemory.org [dostęp: 2019.02.02])

Sądowy mord 09.10.1937: 09.10.1937 tzw. „Trojka NKWD” — kapturowy, ludobójczy rosyjski sąd z Sankt Petersburga — skazała na śmierć jednym wyrokiem 1,116 więźniów obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich na śmierć. Znane są nazwiska 1,111 ofiar zamordowanych w Sandarmoch oraz trzech zbrodniczych „sędziów”. Wiadomo też, że 25.11.1937 podobny sąd kapturowy „Trojka NKWD” skazał kilkoro pozostałych na Wyspach Sołowieckich kapłanów na śmierć. Wszyscy zostali wywiezieni w 12.1937 w kierunku Sankt Petersburga i zamordowani prawd. w obozie SwirŁag (albo w Sankt Petersburgu). (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. „operacji polskiej”. Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. „Trojkę NKWD” (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy „Trojka NKWD”.

BelBałtŁag: Białomorsko–Bałtycki — rosyjski obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach Gułagu), nad Morzem Białym, z centralą w Miedwieżjegorsku. Więżniów wykorzystywano do budowy kanału Białomorskiego. Do 25,000 z nich zginęło. (więcej na: www.gulagmuseum.org [dostęp: 2014.05.09], en.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

źródła

osobowe:
biographies.library.nd.edu [dostęp: 2014.12.20], www.laliny.mazowsze.pl [dostęp: 2014.12.20]
bibliograficzne:
„Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‑1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
oryginalnych zdjęć:
laliny.mazowsze.pl [dostęp: 2014.11.14], ipn.gov.pl [dostęp: 2019.02.02]