funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja kamieniecka
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

data i miejsce urodzenia

1884

Włodawa

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

1907

szczegóły posługi

duszpasterz parafii Czeczelnik, b. administrator parafii Nowokonstantynów dek. Lityń, Stara Sieniawa, Krzywe Jezioro dek. Bałta (ok. 1913‑8), Wachnówka dek. Bałta (c. 1913), b. wikariusz parafii pw. Matki Bożej z Góry Karmel w Berdyczowie (ok. 1910), b. student teologii i filozofii Seminarium Duchownego w Żytomierzu (do 1907)

data i miejsce śmierci

05.1937

Kuzema (łagier BelBałtŁag, Rosja)

przyczyna śmierci

eksterminacja

szczegóły śmierci

Aresztowany przez Rosjan jesienią 1935 w miejscowości Czeczelnik, gdzie posługiwał. 04.12.1935 skazany na 5 lat niewolniczej pracy przymusowej. W 12.1936 przewieziony do obozu koncentracyjnego BelBałtŁag. Przetrzymywany w obozie k. stacji Kuzema (1936/7), nad Morzem Białym, przy Kirowskiej (Murmańskiej) Magistrali Kolejowej łączącej Sankt Petersburg z Murmańskiem, ok. 40 km na północ od miejscowości Kiem, skąd kursowały statki do obozu koncentracyjnego SŁON na Wyspach Sołowieckich. Polski Czerwony Krzyż poinformowany został o jego śmierci listem z 28.06.1938.

alt. daty i miejsca śmierci

Sandarmoch (rep. Karelia, Rosja)

sprawstwo

Rosjanie

inni związani szczegółami śmierci

PIETKIEWICZ Józef, RYBAŁTOWSKI Andrzej, ZDANIEWICZ Jakub

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Sandarmoch: Była strzelnica rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — k. wsi Powieniec nad jez. Onega, ok. 19 km od Niedźwiedziej Góry (Miedwieżjegorsk), w republice Karelia, gdzie znajdowało się kierownictwo rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — miejsce zbiorowych egzekucji, przeprowadzonych od 11.08.1937 do 27.11.1938, ponad 9,500 osób 58 narodowości, w tym wielu Polaków, głównie więźniów BelBałtŁagu, obozu koncentracyjnego dla budowniczych kanału Białomorsko–Bałtyckiego, oraz ok. 1,111 więźniów oddalonych o ok. 250 km obozów na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym. Co najmniej 32 kapłanów, w tym 12 Polaków i 11 Niemców, wśród nich jednego biskupa, w dniach 27.10–04.11.1937 zamordowano tam strzałami w tył głowy. Ich szczątki odkryto w 1997 — na powierzchni ok. 10 hektarów znaleziono 236 jam grobowych. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2019.02.02], sand.mapofmemory.org [dostęp: 2019.02.02])

Sądowy mord 09.10.1937: 09.10.1937 tzw. „Trojka NKWD” — kapturowy, ludobójczy rosyjski sąd z Sankt Petersburga — skazała na śmierć jednym wyrokiem 1,116 więźniów obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich na śmierć. Znane są nazwiska 1,111 ofiar zamordowanych w Sandarmoch oraz trzech zbrodniczych „sędziów”. Wiadomo też, że 25.11.1937 podobny sąd kapturowy „Trojka NKWD” skazał kilkoro pozostałych na Wyspach Sołowieckich kapłanów na śmierć. Wszyscy zostali wywiezieni w 12.1937 w kierunku Sankt Petersburga i zamordowani prawd. w obozie SwirŁag (albo w Sankt Petersburgu). (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. „operacji polskiej”. Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. „Trojkę NKWD” (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy „Trojka NKWD”.

BelBałtŁag: Białomorsko–Bałtycki — rosyjski obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach Gułagu), nad Morzem Białym, z centralą w Miedwieżjegorsku. Więżniów wykorzystywano do budowy kanału Białomorskiego. Do 25,000 z nich zginęło. (więcej na: www.gulagmuseum.org [dostęp: 2014.05.09], en.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

źródła

osobowe:
biographies.library.nd.edu [dostęp: 2014.12.20], www.laliny.mazowsze.pl [dostęp: 2014.12.20]
bibliograficzne:
„Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‑1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
oryginalnych zdjęć:
laliny.mazowsze.pl [dostęp: 2014.11.14], ipn.gov.pl [dostęp: 2019.02.02]