funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiego
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20]

honorowe wyróżnienia

szambelan papieski
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.22]

data i miejsce śmierci

10.11.1939

Cewice
pow. Lębork, woj. pomorskie, Polska

alt. daty i miejsca śmierci

11.11.1939, 12.11.1939

szczegóły śmierci

W latach 1904‑7, podczas pobierania nauk w gimnazjum w Wejherowie — w czasach zaboru pruskiego — członek koła tajnej polskiej organizacji samokształceniowej Filomatów Pomorskich. Podczas I wojny światowej wcielony w 02.1917 do wojska niemieckiego. W latach 1917‑8 posługiwał jako kapelan i pielęgniarz. Po niemieckiej inwazji na Polskę 01.09.1939 (Rosjanie zaatakowali Polskę 17 dni później) założyciel konspiracyjnej charytatywnej organizacji „Pomoc Polakom” (późniejsza „Polska Żyje”). Aresztowany przez Niemców 30.10.1939. Uwięziony w więzieniu w Wejherowie. Stamtąd wywieziony do aresztu w Lębarku. Zawieziony do Cewic k. Lęborka, gdzie w parku k. budynku szkolnego zmuszony do wykopania dołu i zamordowany.

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

30.10.1888

Łężyce
pow. Wejherowo, woj. pomorskie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

09.03.1913 (kaplica pw. św. Barbary Seminarium Duchownego w Pelplinie)

szczegóły posługi

1926–1939 — dziekan {dek.: Wejherowo}
1924–1939 — proboszcz {parafia: Wejherowo, pw. Trójcy Przenajświętszej}
1936 — kapelan morski {transatlantyk „MS PIłsudski”}
1920–1926 — prefekt {Wejherowo, Seminarium Nauczycielskie}, dyrektor (1924‑6)
1918–1920 — wikariusz {parafia: Grudziądz}
1913–1917 — wikariusz {parafia: Drzycim}
1907–1913 — student {Pelplin, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}
1915–1939 — członkostwo {Toruń, Towarzystwo Naukowe}
działacz {społeczny}
{wydawca, publicysta}

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Lębork: Areszt śledczy zarządzany przez Niemców.

Wejherowo: Areszt śledczy zarządzany przez Niemców. W 1939 miejsce masowych mordów Polaków i ostatecznej selecji przed wywiezieniem do Piaśnicy, miejsca mordów Polaków w ramach „Intelligenzaktion” — akcji eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych Pomorza. (więcej na: www.sw.gov.pl [dostęp: 2013.08.17])

Intelligenzaktion: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano AB‑aktion. W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: www.sw.gov.pl [dostęp: 2013.08.17], pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

Filomaci Pomorscy: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — na Pomorzu Nadwiślańskim (Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej) w latach 1830‑1920, w zaborze pruskim (niemieckim). 08.01.1901 Niemcy przeprowadzili przesłuchania uczniów gimnazjów w Chełmnie, Brodnicy i Toruniu. 09‑12.09.1901 w Toruniu odbył się pierwszy procesów 60 polskich uczniów owych gimnazjów oraz studentów Seminarium Duchownego w Pelplinie. 1 osobę skazano na 3 miesiące więzienia, 1 na 2 miesiące, 3 na 6 tygodni, 7 na 3 tygodnie, 2 na 2 tygodnie, 19 na tydzień, 2 na 1 dzień, 10 udzielono nagany. 15 uniewinniono. Bardziej uciążliwe były kary wydalenia ze szkół z tzw. wilczym biletem, bez prawa studiowania w zakresie średnim i wyższym w zaborze pruskim (niemieckim). Wśród skazanych było kilku przyszłych kapłanów — ci mogli kontynuować edukację: ordynariusz diecezji chełmińskiej, bp Augustyn Rosentreter, odmówił bowiem wydalenia ze studiów skazanych kleryków. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2018.11.18])

źródła

osobowe:
pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23], www.kaszubi.pl [dostęp: 2012.12.28], www.hagiographycircle.com [dostęp: 2012.11.23], biblioteka.wejherowo.pl [dostęp: 2013.05.19]
oryginalnych zdjęć:
pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23], www.zscewice.pl [dostęp: 2014.12.20], swtrojcawejherowo.com [dostęp: 2015.09.30], swtrojcawejherowo.wordpress.com [dostęp: 2018.11.18], swtrojcawejherowo.wordpress.com [dostęp: 2014.12.20], www.myheritage.pl [dostęp: 2018.11.18], lubimyczytac.pl [dostęp: 2018.11.18], opencaching.pl [dostęp: 2014.12.20], mogily.pl [dostęp: 2018.11.18]