funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23]
archidiecezja warszawska
więcej na: www.archidiecezja.warszawa.pl [dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiego
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce śmierci

28.08.1940

KL Auschwitz
Oświęcim, gm. Oświęcim, pow. Oświęcim, woj. małopolskie, Polska

szczegóły śmierci

W 09.1939, w czasie niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę, po rozpoczęciu II wojny światowej, kapelan–ochotnik Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” Wojska Polskiego gen. Franciszka Kleeberga. Po kapitulacji internowany w niemieckim obozie jenieckim w Radomiu. Zwolniony. Ok. 20‑5.10.1939 założyciel i pierwszy przywódca organizacji konspiracyjnej „Ruch Miecz i Pług”, ps. „Wolan”, „Wolanin” (część Polskiego Państwa Podziemnego). Współorganizator konspiracyjnego Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Niepodległościowych. Aresztowany przez Niemców 03.07.1940 w Warszawie. Przetrzymywany w więzieniu Pawiak w Warszawie. Odmówił podpisania niemieckiej Volkslisty. Następnie 14.08.1940 wywieziony do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie po dwóch tygodniach zamordowany: odmówił powtórzenia słów bluźnierczej piosenki, bity bykowcem, pałkami gumowymi, kopany podkutymi obcasami.

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

14.06.1910

Rolbik
pow. Chojnice, woj. pomorskie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

17.12.1932 (katedra pelplińska)

szczegóły posługi

1939–1940 — duszpasterz {parafia: Warszawa–Śródmieście, pw. Najświętszego Zbawiciela; dek.: Warszawa–stolica}
1935–1939 — student {Warszawa, Wydział Matematyczno–Przyrodniczy, [Uniwersytet Warszawski /od 1945/, Uniwersytet — w konspiracji /1939‑45/, Uniwersytet im. Józefa Piłsudskiego /1935‑39/, Uniwersytet Warszawski /1915‑35/, Cesarski Uniwersytet Warszawski /1870—1915/]}
od 1935 — wikariusz {parafia: Pelplin, katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny}
1933–1935 — wikariusz {parafia: Oksywie–Gdynia}
1933 — wikariusz {parafia: Golub}
do 1932 — student {Pelplin, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

KL Auschwitz: Niemiecki obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager) i obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz w okolicy Oświęcimia, założony przez Niemców 27.01.1940 na ówczesnym terytorium Niemiec (najpierw w niem. Provinz Schlesien — Prowincji Śląsk; a od 1941 niem. Provinz Oberschlesien — Prowincja Górny Śląsk). KL Auschwitz był początkowo obozem głównie dla Polaków, od 1942 stał się miejscem zagłady europejskich Żydów. W skład kompleksu obozów koncentracyjnych KL Auschwitz wchodził znajdujący się zaraz obok obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz II Birkenau, gdzie Niemcy zamordowali nawet do ponad miliona ludzi, głównie Żydów, w komorach gazowych. Przez KL Auschwitz przeszło ponad 400 kapłanów i osób zakonnych, z których ok. 40% zostało zamordowanych (większość z nich to Polacy). (więcej na: en.auschwitz.org.pl [dostęp: 2012.11.23], www.meczennicy.pelplin.pl [dostęp: 2013.07.06])

Pawiak: Więzienie śledcze w Warszawie. Największe niemieckie więzienie w Generalnym Gubernatorstwie. 100 tys. więźniów w latach 1939‑44 przeszło przez Pawiak, z czego ok. 37 tys. Niemcy zamordowali w egzekucjach, w czasie przesłuchań, w celach albo „szpitalu” więziennym. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.08.10])

Generalne Gubernatorstwo: Jednostka administracyjno–terytorialna utworzona przez Niemców w 1939 po agresji na Polskę, obejmująca część okupowanego przez Niemcy terytorium Polski, która nie została wcielona bezpośrednio do Rzeszy. Zarządzana przez Niemców do 1945 — do czasu ofensywy rosyjskiej — i stanowiąca część tzw. Wielkich Niemiec — Großdeutschland. Do 31.07.1940 zwane formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo). Od 07.1941 w jego skład wchodził też dystrykt Galicja. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.12.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.12.28], www.harmeze.franciszkanie.pl [dostęp: 2012.12.28]
oryginalnych zdjęć:
www.niedziela.diecezja.torun.pl [dostęp: 2013.01.13], slideplayer.pl [dostęp: 2018.02.15], www.katedrapolowa.pl [dostęp: 2014.01.16], www.harmeze.franciszkanie.pl [dostęp: 2014.03.21]