funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja wileńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

21.01.1951

ITŁ MinŁagsieć obozów pracy niewolniczej GuŁAG
dziś: Inta, rep. Komi, Rosja
więcej na
ru.wikipedia.org
[dostęp: 2024.03.19]

alt. daty i miejsca
śmierci

23.01.1951

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

eksterminacja: mord / wycieńczenie

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce
urodzenia

05.05.1906

Pereświetówdziś: ssow. Pereświetów, rej. Rzeczyca, obw. Homel, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.06]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

04.06.1933 (kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Wilniewięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2017.05.20])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

RAKICKASKliknij by wyświetlić biografię Józef

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

ITŁ MinŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‑Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Минеральный (pl. Mineralnyj) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) —z siedzibą w miejscowości Inta w rep. Komi. Założony 02.28.1948, w wyniku przejęcia obozu ITŁ IntaLag, do 1954 funkcjonujący jako ros. Особый лагерь (pl. Obóz specjalny) GUŁAG nr 1. Więźniowie niewolniczo pracowali w kompleksie/kombinacie przemysłowym zarządzanym przez rosyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych — w kopalniach węgla, przy wydobyciu złota i kwarcu, przy budowie nowych kopalni, przy budowie dróg i budynków, osuszaniu terenów, w warsztatach naprawczych i mechanicznych, wypalarni cegieł, wytwórni pustaków żużlowych, pozyskiwaniu drewna, etc. W szczytowym okresie — do śmierci 05.03.1953 rosyjskiego socjalistycznego przywódcy, Józefa Stalina — przetrzymywano w nim ok. 35,000 więźniów: e.g. 2124,112 (01.01.1949); 28,371 (01.01.1950); 33,056 (01.01.1951); 34,448 (01.01.1952); 27,785 (01.01.1953); 28,055 (01.01.1954). Zakończył działalność 03.06.1957 i został włączony do obozu ITŁ PeczerŁag. (więcej na: ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])

ITŁ WorkutŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‑Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Воркутинский (pl. Workutinskij) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) —z siedzibą w miejscowości Workuta w rep. Komi (początkowo prawd. w obwodzie archangielskim), poza kołem podbiegunowym. Założony 10.05.1938. Więźniowie, wśród których było wielu Polaków, niewolniczo pracowali przy budowie kopalni i wydobyciu węgla (w tym w zakładach przetwórczych, budowie i remontach dojazdowych linii kolejowych), przygotowaniu do celów przemysłowych i zagospodarowaniu złoża molibdenu (w tym budowie linii energetycznej Workuta‑Charbej, doświadczalnego zakładu wzbogacania, dróg dojazdowych), budowie barek na rzece Peczora, budowie elektrociepłowni, w różnych fabrykach (produkcji cegieł, materiałów budowlanych, obróbki drewna, cementu, futer, towarów konsumpcyjnych), warsztatach (naprawczych, mechanicznych), przy pomocniczych pracach rolniczych, etc. W szczytowym okresie — do śmierci 05.03.1953 rosyjskiego socjalistycznego przywódcy, Józefa Stalina — przetrzymywano w nim ok. 73,000 więźniów: e.g. 52,195 (01.01.1946); 62,525 (01.01.1948); 62,676 (01.01.1950); 72,940 (01.01.1951); 41,677 (01.01.1952); 52,453 (01.01.1955); 50,515 (01.01.1956); 49,646 (01.01.1957). W najtragiczniejszym w historii obozu roku 1943 zginęło 15.5% przetrzymywanych więźniów. Całkowita liczba ofiar nie jest ustalona. Zakończył działalność w 1960. (więcej na: old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])

Gułag: Akronim Gułag pochodzi od ros. Главное управление исправительно‑трудовых лагерей и колоний (pl. Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy). Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej formalnie założony został decyzją najwyższych władz rosyjskich 27.06.1929. Kontrolę przejęło OGPU, poprzednik ludobójczego NKWD (od 1934) i MGB (od 1946). Poszczególne łagry (obozy) powstawały często w oddalonych, słabo zaludnionych obszarach, na których budowano ważne dla rosyjskiego państwa obiekty przemysłowe lub transportowe. Modelem stała się pierwsza „wielka budowa komunizmu”, czyli Kanał Białomorsko‑Bałtycki (1931‑1932), a za twórcę ukształtowanego tam systemu wykorzystania niewolniczej pracy przymusowej w ramach Gułagu, uznawany jest Naftali Frenkel, żydowskiego pochodzenia, który przeszedł do historii jako autor zasady „Z więźnia musimy wycisnąć wszystko w ciągu pierwszych trzech miesięcy — potem nic nam po nim”. Miał być twórcą, wg Aleksandra Sołżenicyna, tzw. „systemu kotłów”, czyli uzależnienia racji żywnościowych od wypracowania określonej liczby procent normy. W zarządzanym przez niego obozie ITŁ BelBałtŁag ukuto pojęcie ZEK — więzień — i.e. ros. заключенный‑каналоармеец (pl. kanałowy żołnierz), które przyjęło się jako określenie więźnia rosyjskich obozów niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo w obozach Gułag przetrzymywano do 12 mln więźniów, czyli ok. 5% ludności Rosji. Sołżenicyn w książce „Archipelag GUŁag” szacował, że w Gułag do 1956 uśmiercono ok. 60 mln ludzi. Formalnie rozwiązany 20.01.1960. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

Wilno (Łukiszki): Więzienie w Wilnie wykorzystywany zarówno przez Niemców jak I Rosjan. Miejsce kaźni tysięcy Polaków. Przetrzymywano w nim jednorazowo od 2,000 do 16,000 więźniów. W 06.1941 Rosjanie, po ataku niemieckim, wymordowali większą część więźniów. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Pomoc Żydom: W czasie II wojny światowej Niemcy na okupowanych ziemiach polskich zabronili udzielania pomocy Żydom pod karą śmierci. Setki kapłanów i duchowieństwa mimo tego takiej pomocy Żydom udzielało. Wielu poniosło śmierć.

ZAL Prawienischkien: Ciężki obóz niem. Zwangsarbeitslager (pl. obóz pracy przymusowej) — także przejściowy, przed wysysłaniem do innych obozów koncentracyjnych — głównie dla Polaków i Żydów, zorganizowany przez Niemców w Prawieniszkach na Litwie — w miejscu istniejącego do 1940 obozu odosobnienia dla przeciwników litewskiego reżimu Smetony, a od 1940 obozu rosyjskiego, którego więźniów Rosjanie wymordowali w 06.1941, przed nadejściem Niemców — w którym role strażnicze pełnili Litwini (od 11.1943 podobóz obozu koncentracyjnego KL Kauen). W 06.1941, podczas ucieczki przez atakującymi Niemcami, Rosjanie wymordowali tam większość więźniów. W obozie przetrzymywani byli m.in. profesorowie Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie (w tym jego Wydziału Teologicznego), a także klerycy i duchowni z katolickich seminariów duchownych. 15.09.1943 uwięziono w nim ponad 100 polskich zakładników w związku z wyrokiem wykonanym przez konspiracyjną Armię Krajową AK (część Polskiego Państwa Podziemnego) na niemieckim agencie. Jako obóz korekcyjny funkcjonował także po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej i rozpoczęciu rosyjskiej okupacji Litwy. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.12.10])

Liszkowo: W Liszkowie, wsi na prawym brzegu Niemna, który był granicą Polski i Litwy do 1939, po stronie litewskiej, prawd. w b. klasztorze dominikańskim — w którym już w XIX w. zaborcze władze rosyjskie zorganizowały miejsce internowania dla tzw. „księży zdrożnych” z całego ówczesnego zaborczego Królewstwa Polskiego — Litwini zorganizowali obóz internowania dla polskich kapłanów. Funkcjonował do 04.1940, gdy rozpoczęła się rosyjska okupacja Litwy.

Ribbentrop‑Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‑niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‑Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‑Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‑niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.bialystok.opoka.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06], www.katolicy.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19]
bibliograficzne:
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‑1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.bialystok.opoka.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06], www.katedrapolowa.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16], ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]