Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
pełna lista:
wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę
przeszukujKliknij by wyświetlić listę z selekcją kategorii
displayClick to display full list in English
searchClick to display selectable list in English
Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe
nazwisko
NURKOWSKI
imiona
Wacław
inne wersje imion
Wincenty
funkcja
kapłan diecezjalny
wyznanie
Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]
diecezja / prowincja
archidiecezja wileńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]
diecezja wileńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]
data i miejsce
śmierci
1954
ITŁ StepŁagsieć obozów pracy niewolniczej GuŁAG
dziś: Żezkazgan, obw. karagandyjski, Kazachstan
więcej na
ru.wikipedia.org
[dostęp: 2024.03.19]
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
alt. daty i miejsca
śmierci
1953
ITŁ SibŁagsieć obozów pracy niewolniczej GuŁAG
dziś: Nowosybirsk, obw. nowosybirski, Rosja
więcej na
ru.wikipedia.org
[dostęp: 2024.01.29]
szczegóły śmierci
Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, i rozpoczęciu okupacji niemieckiej, aresztowany przez Niemców pod koniec 1943, pod zarzutem wspierania polskiej niepodległościowej partyzantki Armii Krajowej AK (część Polskiego Państwa Podziemnego).
Zwolniony.
17.01.1944 niemieckie Gestapo otoczyło plebanię i kościół ale udało mu się uciec.
Przez miesiąc się ukrywał, po czym w 02.1944 został kapelanem 5. Kompanii II Batalionu 77. Pułku Piechoty AK, pod dowództwem „Antoniego” (por. Janusz Borewicz) — dowódcą II batalionu był por. „Krysia” (Jan Borysewicz) — pod pseudonimem „Wacław” i/lub „Pobożny”.
19.07.1944, po zdobyciu Wilna przez AK, Rosjanie otoczyli 5. Kompanię i aresztowali polskich partyzantów.
Jako ksiądz został jednakże 30.07.1944 zwolniony.
Wrócił do parafii.
24.11.1944 w Zabłociu ponownie aresztowany przez Rosjan.
Osadzony w więzieniu nr 1 w Grodnie.
Oskarżony o „antyrosyjską i zdradziecką działalność na rzecz Niemców w czasie okupacji [niemieckiej]”, o przynależność od Armii Krajowej AK.
19.04.1946 skazany na 15 (10?) lat niewolniczej pracy przymusowej w rosyjskich obozach koncentracyjnych Gułag.
Przewieziony do wsi Jurino nad Wołgą w rep. Mari El, gdzie krótko niewolniczo pracował w tartaku przy wyrębie lasów na rzecz obozu koncentracyjnego ITŁ SaranŁag w Kazachstanie.
Następnie przeniesiony w okolice Nowosybirska, do obozu koncentracyjnego ITŁ SibŁag.
Stamtąd przeniesiony do obozu koncentracyjnego ITŁ StepŁag, gdzie w mieście Żezkazgan zginął.
przyczyna śmierci
eksterminacja
sprawstwo
Rosjanie
data i miejsce
urodzenia
22.05.1891
Białystokdziś: pow. Białystok miasto, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
prezbiterat (święcenia)
ordynacja
29.05.1919 (katedra wileńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])
szczegóły posługi
1937 – 1944
proboszcz — Zabłocietakże: Zabłoć
dziś: ssow. Zabłocie, rej. Werenowo, obw. Grodno, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.06] ⋄ parafia RK pw. Trójcy Świętej ⋄ dekanat RK Wasiliszkidziś: ssow. Wasiliszki, rej. Szczuczyn, obw. Grodno, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
1935 – 1937
kuratus/rektor/ekspozyt — Lidaprzedmieście Słobódka
dziś: rej. Lida, obw. Grodno, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ kościół RK pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny ⋄ Lidadziś: rej. Lida, obw. Grodno, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31], parafia RK pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (farna) ⋄ dekanat RK Lidadziś: rej. Lida, obw. Grodno, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] — także: kapelan więzienny
1929 – 1935
proboszcz — Borunydziś: ssow. Boruny, rej. Oszmiana, obw. Grodno, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.06] ⋄ parafia RK pw. św. Piotra Apostoła ⋄ dekanat RK Oszmianadziś: rej. Oszmiana, obw. Grodno, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.27]
ok. 1929
dziekan — dekanat RK Nadwilejskinazwa dekanatu
dziś: Białoruś
1924 – 1929
proboszcz — Postawydziś: rej. Postawy, obw. Witebsk, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego z Padwy ⋄ dekanat RK Nadwilejskinazwa dekanatu
dziś: Białoruś
proboszcz — Kraśnetakże: Kraśne nad Uszą
dziś: ssow. Kraśne, rej. Mołodeczno, obw. Mińsk, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny ⋄ dekanat RK Wilejkadziś: rej. Wilejka, obw. Mińsk, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.06]
1919 – 1924
wikariusz — Wilnodziś: rej. Wilno miasto, okr. Wilno, Litwa
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] ⋄ parafia RK pw. św. Teresy Dziewicy (w Ostrej Bramie) ⋄ dekanat RK Wilnodziś: rej. Wilno miasto, okr. Wilno, Litwa
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
1913 – 1919
student — Wilnodziś: rej. Wilno miasto, okr. Wilno, Litwa
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] ⋄ filozofia i teologia, Seminarium Duchowne
inni związani
szczegółami śmierci
KISIELKliknij by wyświetlić biografię Władysław
miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)
ITŁ StepŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‑Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Степной (pl. Stepowy) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) — z siedzibą w Karagandzie, następnie wsi Rudni, i w końcu w miejscowości Żezkazgan, dziś w Kazachstanie. Założony 28.02.1948, w miejsce rosyjskiego obozu jenieckiego Żezkazgan nr 39 (powstałego z kolei na miejscu obozu koncentracyjnego ITŁ ŻezkazganŁag), i do 1954 funkcjonujący także jako ros. Особый лагерь (pl. Obóz specjalny) GUŁAG nr 4. Więźniowie niewolniczo pracowali przy wydobywaniu rud miedzi i manganu, kopalniach węgla (kompleks Bajkonur, Bałchasz), hutach miedzi, przy wznoszeniu obiektów przemysłowych przetwarzania rud, zakładach obróbki drewna, wypalania cegieł, budowie tamy w Kengirze i budowie elektrowni wodnej, budowie budynków mieszkalnych, warsztatach i zakładach remontowo‑naprawczych, etc. W szczytowym okresie — do śmierci 05.03.1953 rosyjskiego socjalistycznego przywódcy, Józefa Stalina — przetrzymywano w nim ok. 28,000 więźniów: e.g. 18,572 (01.01.1949); 27,855 (01.01.1950); 18,572 (01.01.1951); 23,089 (01.01.1952); 20,869 (01.01.1953); 21,090 (01.01.1954); 10,481 (01.01.1955). Większość stanowiły osoby uznane przez Rosjan za narodowości ukraińskiej (ok. 46%) — prawd. znacząca część z nich była wcześniej, w 1939, obywatelami państwa polskiego. W 05‑06.1954 w obozie miało miejsce powstanie, krwawo zgniecione przez Rosjan przy pomocy czołgów. Formalnie zakończył działalność 24.04.1956. (więcej na: old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08], www.gulagmuseum.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])
OsobŁags: Na podstawie dekretu Nr 416‑159сс rosyjskiego rządu z 21.02.1948 rosyjska zbrodnicza organizacja MWD (następca NKWD) utworzyła 28.02.1948 — dekretem No 00219 — wydzieloną sieć obozów w ramach systemu Gułag dla „specjalnej grupy” więźniów politycznych, skazanych z Art. 58 Kodeksu Karnego (mówiącego o „wrogach ludu”, z oskarżenia o zdradę, szpiegostwo, terroryzm, etc.) Początkowo do grupy obozów wchodziły obozy koncentracyjne ITŁ MinŁag, ITŁ GorŁag, ITŁ DubrawŁag, ITŁ StepŁag i ITŁ BerŁag. Później dołączono następne: ITŁ RieczŁag, ITŁ OzierŁag, ITŁ PesczanŁag, ITŁ ŁugŁag, ITŁ KamyszŁag, ITŁ DalŁag, ITŁ WodorazDelŁag. Po śmierci w 1953 rosyjskiego przywódcy socjalistycznego, Józefa Stalina, miały w nim miejsce trzy największe bunty w historii Gułagu: powstanie norylskie, powstanie workuckie i powstanie w Kengir. Ok. 1954 obozy przekształcono w standardowe obozy korekcyjne. (więcej na: en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.01.26])
ITŁ SibŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‑Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Сибирский (pl. Syberyjski) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) — z siedzibą główną w miejscowości Mariinsk w obw. Kemerowo, gdzie znajdował się także specjalny obóz dla inwalidów (dwukrotnie przenoszoną do oddalonego o ok. 350 km Nowosybirska). Utworzony jesienią 1929. Jeden z największych — początkowo obejmujący region od Omska do Krasnojarska, w zasadzie cały obszar Zachodnio‑Syberyjskiej równiny; później podzielony i ograniczony do obszaru obejmującego okręgi Nowysybirska, Tomska i Kemerowa. W SibLag przetrzymywano do 80,000 skazańców: e.g. 78,838 (01.01.1938); 77,919 (01.01.1942); 70,370 (01.04.1942). Więźniowie niewolniczo pracowali przy konstrukcji linii kolejowych, wycince lasów, przemyśle drzewnym i w kopalniach węgla, oraz w innych gałęziach przemysłu (fabryki cegieł, ubrań, wyrobów ze skóry, futer). Zamknięty ok. 1960. (więcej na: en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09], www.gulagmuseum.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])
ITŁ SaranŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‑Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Саранский (pl. Saranskij) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) — z siedzibą w Saraniu k. Karagandy w Kazachstanie. Założony 06.04.1945, na miejscu zlikwidowanego obozu AłtajŁag. Więźniowie niewolniczo pracowali w kopalni węgla w Saraniu i budowie 13 km odcinka drogi kolejowej na południe od Karagandy (podkłady kolejowe i drewno zdobywano prawd. w leśnictwie Jurino nad Wołgą, w rep. Mari El, gdzie oddelegowano część więźniów), etc. W szczytowym okresie przetrzymywano w nim ok. 400 więźniów. Zakończył działalność 22.09.1945, gdy został włączony do obozu koncentracyjnego ITŁ KarŁag. (więcej na: old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])
Gułag: Akronim Gułag pochodzi od ros. Главное управление исправительно‑трудовых лагерей и колоний (pl. Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy). Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej formalnie założony został decyzją najwyższych władz rosyjskich 27.06.1929. Kontrolę przejęło OGPU, poprzednik ludobójczego NKWD (od 1934) i MGB (od 1946). Poszczególne łagry (obozy) powstawały często w oddalonych, słabo zaludnionych obszarach, na których budowano ważne dla rosyjskiego państwa obiekty przemysłowe lub transportowe. Modelem stała się pierwsza „wielka budowa komunizmu”, czyli Kanał Białomorsko‑Bałtycki (1931‑1932), a za twórcę ukształtowanego tam systemu wykorzystania niewolniczej pracy przymusowej w ramach Gułagu, uznawany jest Naftali Frenkel, żydowskiego pochodzenia, który przeszedł do historii jako autor zasady „Z więźnia musimy wycisnąć wszystko w ciągu pierwszych trzech miesięcy — potem nic nam po nim”. Miał być twórcą, wg Aleksandra Sołżenicyna, tzw. „systemu kotłów”, czyli uzależnienia racji żywnościowych od wypracowania określonej liczby procent normy. W zarządzanym przez niego obozie ITŁ BelBałtŁag ukuto pojęcie ZEK — więzień — i.e. ros. заключенный‑каналоармеец (pl. kanałowy żołnierz), które przyjęło się jako określenie więźnia rosyjskich obozów niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo w obozach Gułag przetrzymywano do 12 mln więźniów, czyli ok. 5% ludności Rosji. Sołżenicyn w książce „Archipelag GUŁag” szacował, że w Gułag do 1956 uśmiercono ok. 60 mln ludzi. Formalnie rozwiązany 20.01.1960. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])
Grodno: Więzienie wykorzystywane zarówno przez Rosjan (lata 1920, 1939‑1941 oraz od 1944), jak i Niemców (w latach 1941‑1944). Miejsce kaźni tysięcy Polaków.
Ribbentrop‑Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‑niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‑Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‑Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‑niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])
Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])
źródła
osobowe:
www.bractwo-wiezienne.warszawa.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.17], ru.openlist.wikiKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.05.30], biographies.library.nd.eduKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09], pawet.netKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]
bibliograficzne:
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‑1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017
„Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939‑1988”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E-majlową
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: NURKOWSKI Wacław
Powrót do przeglądania życiorysu:
Kliknij by powrócić do życiorysu