funkcja

kleryk zakonny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

zakon

Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych (franciszkanie konwentualni, franciszkanie czarni - OFMConv)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

prowincja Matki Bożej Niepokalanej OFMConv
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.08.18]
prowincja św. Antoniego z Padwy i bł. Jakuba Strzemię OFMConv
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.08.18]

data i miejsce śmierci

19.09.1944

Warszawa
pow. Warszawa miasto, woj. mazowieckie, Polska

alt. daty i miejsca śmierci

k. Nieszawy
pow. Aleksandrów Kujawski, woj. kujawsko-pomorskie, Polska

szczegóły śmierci

30.08.1938 opuścił klasztor w Niepokalanowie i udał się na studia filozoficzno–teologiczne do Lwowa. Tam, po niemieckiej i rosyjskiej inwazji Polski w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej, aresztowany 04.07.1940 przez Rosjan, wraz z dwoma innymi klerykami, Zbigniewem Królikowskim i Józefem Gruzą i deportowany wschód w głąb Rosji. Wywieziony w okolice Archangielska, gdzie niewolniczo pracował przy wyrębie drzewa, a później sianokosach na okolicznych mokradłach. Po niemieckim ataku w 06.1941 na uprzedniego rosyjskiego sojusznika, Rosjan, i rosyjskiej „amnestii” dla Polaków zdołał dotrzeć — wraz z dwoma wspomnianymi klerykami — tworzonej w Rosji polskiej armii gen. Andersa, do Buzułuku. Tam namawiany przez Rosjan do kontynuacji studiów w Moskwie (doskonale nauczył się j. rosyjskiego). Na Wielkanoc 1942 aresztowany przez Rosjan w obozie polskim i wywieziony w nieznanym kierunku. Później, po opuszczeniu Rosji przez armię gen. Andersa, znalazł się w utworzonej 01.01.1944 pod kontrolą komunazistów polskiej 3. Pomorskiej Dywizji Piechoty w Sielcach nad Oką (LWP) — w 8. Bydgoskim Pułku Piechoty. Wraz z nią dotarł — w randze starszego sierżanta — z powrotem na tereny Polski. Według niektórych źródeł w czasie Powstania Warszawskiego wziął udział w walkach o przyczółki warszawskie — próbach sforsowania Wisły przez stojących na prawym brzegu jednostek polskich walczących u boku Rosjan. Miał zginąć (lub zaginąć) podczas próby stworzenia przyczółku między mostami Średnicowym a Poniatowskiego. Razem w tej nieudanej misji ok. 740 polskich żołnierzy zginęło, zostało rannych lub wziętych do niewoli.

alt. szczegóły śmierci

Według innych źródeł zginął później, podczas rosyjskiej ofensywy zimowej 1945 przeciw Niemcom, przy przeprawie przez Wisłę w rodzinnych stronach.

przyczyna śmierci

działania wojenne

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

14.03.1921

Waganiec
pow. Aleksandrów Kujawski, woj. kujawsko-pomorskie, Polska

śluby zakonne

29.08.1939 (ostatnie)

szczegóły posługi

zakonnik klasztoru Lwów (1939‑40), student teologii i filozofii seminarium duchownego we Lwowie (1939‑40), b. zakonnik klasztoru Niepokalanów (1937‑9), nowicjat w klasztorze Niepokalanów (28.08.1938‑29.08.1939), w Zakonie od 1937

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Powstanie Warszawskie: Trwało od 1.08.1944 do 03.10.1944. Było próbą wyzwolenia Warszawy okupowanej przez Niemcy przez Polskie Państwo Podziemne — jedyną taką strukturę na świecie na terenach okupowanych przez Niemcy, efektywnie potajemnie rządzącą w Polsce — i walczące w jego imieniu polskie podziemne jednostki wojskowe, głównie Armii Krajowej (byłego Związku Walki Zbrojnej ZWZ) i Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ). W tym samym czasie Rosjanie zatrzymali front na całej długości, stanęli po drugiej stronie Wisły i bezczynnie przyglądali się zagładzie miasta, zabraniając nawet alianckim samolotom lecącym z pomocą z Włoch międzylądowania na zajętych przez nich terytoriach. W czasie Powstania Niemcy zamordowali ok. 200 tys. Polaków, w większości osoby cywilne. Około 200 duchownych i sióstr zakonnych zginęło w walkach albo zostało zamordowanych przez Niemców, wielu w zbiorowych egzekucjach. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.08.17])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Deportacje na Syberię: W latach 1939‑41 Rosjanie deportowali z okupowanych terenów Polski — w ramach czterech wielkich wywózek: 10.02.1940, 13‑14.04.1940, 05‑07.1940, 05‑06.1941 — do 1 mln polskich obywateli na Syberię, porzucając ich w miejscu przesiedlenia bez jakiegokolwiek wsparcia. Tysiące z nich zginęło bądź zostało na wygnaniu na zawsze. Także później, po 1944, Rosjanie deportowali obywateli polskich na wschód, w głąb Rosji, na Syberię. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
cracovia-leopolis.pl [dostęp: 2013.01.06], www.zakonfranciszkanow.pl [dostęp: 2014.08.18], www.straty.pl [dostęp: 2019.04.16], www.teresin.pl [dostęp: 2015.04.18]
bibliograficzne:
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‑1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‑V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‑1981
„Lista strat wśród duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1939‑1945”, red. Józef Krętosz, Maria Pawłowiczowa, Opole, 2005
„Słownik biograficzny duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939‑1945”, Maria Pawłowiczowa (red.), ks. Józef Krętosz (red.), Wydawnictwo Świętego Krzyża, Opole, 2007
„Słownik biograficzno–bibliograficzny polskich franciszkanów konwentualnych zamordowanych i tragicznie zmarłych w latach 1939‑45”, Łukasz Janecki, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów, 2016