funkcja

ojciec zakonny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

zakon

Zakon Świętego Augustyna (augustianin - OSA)
więcej na: www.augustianie.pl [dostęp: 2012.12.28]

data i miejsce śmierci

16.11.1941

KL Auschwitz
Oświęcim, gm. Oświęcim, pow. Oświęcim, woj. małopolskie, Polska

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe w 09.1939 na Polskę i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu niemieckiej okupacji, zakonnicy klasztoru Kraków–Kazimierz udzielili schronienia prawie 60 Polakom wysiedlonym przymusowo przez Niemców z terenów bezpośrednio przyłączonym do Niemiec, głównie z Wielkopolski, i porzuconych w szczerym polu na obszarze zarządzanego przez Niemców Generalnego Gubernatorstwa. Udzielali również pomocy prześladowanym Żydom z krakowskiej dzielnicy Kazimierz, których większość została w 05.1940 wysiedlona/deportowana w okolice Lublina — by „umożliwić” osiedlenie się Niemcom przybywającym do Krakowa — a reszta została w 03.1941 zamknięta w nowo powstałym getcie w Krakowie–Podgórzu. Aresztowany przez Niemców 19/20.09.1941, razem z grupą współbraci z klasztoru Kazimierz w Krakowie, m.in. wraz z o. Bolesławem Gaczkiem, o. Adamem Olszewskim, o. Tadeuszem Wiluckim oraz br. Kazimierzem Lipką. Osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie. Torturowany. Następnie 04.11.1941 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie został zamordowany — otrzymał 125 uderzeń kijem. Formalnie jako przyczynę zgodnu Niemcy zanotowali: „Bronchopneumonie” (pl. „odoskrzelowe zapalenie płuc”)

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

20.08.1903

Wędrynia
Zaolzie - Śląsk Cieszyński, pow. Frydek Mistek, kraj morawsko-śląski, Czechy

śluby zakonne

02.09.1934 (wieczyste)

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

16.06.1935

szczegóły posługi

mnich klasztoru Kraków–Kazimierz, duszpasterz parafii pw. Matki Bożej Dobrej Rady w Krakowie–Prokocimiu, w Zakonie w klasztorze Kraków od ok. 1935, b. student teologii i filozofii w Krakowie

inni związani szczegółami śmierci

GACZEK Bolesław Jan (o. Wilhelm), LIPKA Wojciech Stanisław (br. Kazimierz), OLSZEWSKI Adam (o. Krzysztof), WILUCKI Tadeusz (o. Edmund)

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

KL Auschwitz (nr więźnia: 22402): Niemiecki obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager) i obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz w okolicy Oświęcimia, założony przez Niemców 27.01.1940 na ówczesnym terytorium Niemiec (najpierw w niem. Provinz Schlesien — Prowincji Śląsk; a od 1941 niem. Provinz Oberschlesien — Prowincja Górny Śląsk). KL Auschwitz był początkowo obozem głównie dla Polaków, od 1942 stał się miejscem zagłady europejskich Żydów. W skład kompleksu obozów koncentracyjnych KL Auschwitz wchodził znajdujący się zaraz obok obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz II Birkenau, gdzie Niemcy zamordowali nawet do ponad miliona ludzi, głównie Żydów, w komorach gazowych. Przez KL Auschwitz przeszło ponad 400 kapłanów i osób zakonnych, z których ok. 40% zostało zamordowanych (większość z nich to Polacy). (więcej na: en.auschwitz.org.pl [dostęp: 2012.11.23], www.meczennicy.pelplin.pl [dostęp: 2013.07.06])

Kraków (Montelupich): Krakowskie więzienie karne, w czasie okupacji zarządzane przez Niemców — od 28.02.1941 przez niem. Geheime Staatspolizei (pl. Tajna Policja Państwowa), zwane potocznie Gestapo. W latach 1940‑4 przeszło przez nie 50,000 więźniów, głównie Polaków i Żydów. Część z nich przetransportowano dalej, zazwyczaj do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, część została zamordowana jeszcze w więzeniu. Po zakończeniu działań wojennych więzienie wykorzystywane przez UB — polską jednostkę rosyjskiego NKWD — jako więzienie dla polskiej partyzantki niepodległościowej, z których część zesłano do więzień i niewolniczych obozów pracy w Rosji. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.08.17])

Aresztowania 20.09.1941 (Kraków): W nocy z 19 na 20.09.1941 do klasztoru zakonu augustianów OSA w Krakowie–Kazimierzu, przy kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty, wkroczyła zbrodnicza niemiecka policja polityczna Gestapo. W ramach kolejnych represji wobec duchowieństwa polskiego, z oskarżenia o przechowowywanie ulotek polskich organizacji konspiracyjnych (części Polskiego Państwa Podziemnego) nawołujących do stawiania oporu niemieckim władzom okupacyjnym — w szeczególności władzom tzw. Generalnego Gubernatorstwa — oraz o korzystanie z „zabronionych” przez Niemców instrumentów odbiorczo–nadawczych, czyli radia, aresztowano 7 ojców zakonnych i 1 brata. Wszystkich najpierw zamknięto w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie, gdzie byli torturowani podczas przesłuchać, by później wywieźć do niemieckich obozów koncentracyjnych. Pięciu z nich już nie wróciło. (więcej na: www.augustianie.pl [dostęp: 2016.03.14])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
pl.auschwitz.org [dostęp: 2012.11.23]
bibliograficzne:
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‑1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‑V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‑1981
oryginalnych zdjęć:
auschwitz.org [dostęp: 2015.03.01], auschwitz.org [dostęp: 2015.03.01], auschwitz.org [dostęp: 2015.03.01], www.augustianie.pl [dostęp: 2019.05.30], www.bj.uj.edu.pl [dostęp: 2013.05.19], www.harmeze.franciszkanie.pl [dostęp: 2014.03.21]