Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
pełna lista:
wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę

przeszukujKliknij by wyświetlić listę z selekcją kategorii
displayClick to display full list in English

searchClick to display selectable list in English

Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe

nazwisko
NOWICKI
imiona
Władysław
funkcja
kapłan diecezjalny
wyznanie
Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]
diecezja / prowincja
archidiecezja gnieźnieńska i poznańska (aeque principaliter)więcej na
www.archpoznan.pl
[dostęp: 2012.11.23]
data i miejsce
śmierci
21.09.1939

Świerkówiecdziś: gm. Mogilno, pow. Mogilno, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]
alt. daty i miejsca
śmierci
10.11.1939
szczegóły śmierci
Po niemieckim najeździe 01.09.1939 na Rzeczpospolitą (Rosjanie zaatakowali Polskę 17 dni później) i rozpoczęciu II wojny światowej, do jego parafialnego Szczepanowa Niemcy — oddziały niem. 169. Infanterie Regiment (pl. 169. Pułk Piechoty), wchodzącego w skład niem. 4. Armee (pl. 4. Armii) niemieckiego wojska niem. Wehrmacht (pl. Siły Zbrojne) — wkroczyli 11.09.1939. Rozpoczęła się okupacja niemiecka.
Władzę w oddalonym o ok. 22 km powiatowym Mogilnie przejęła niemiecka administracja wojskowa, wspomagana przez ludobójcze niem. Einsatzgruppen (pl. Grupy Operacyjne), formację niem. Sicherheitspolizei (pl. Policja Bezpieczeństwa), i.e. SiPo, i niem. Sicherheitsdienst des Reichsführers SS (pl. Służba Bezpieczeństwa Reichsführera SS), i.e. SD, podlegających niem. Reichssicherheitshauptamt (pl. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy), i.e. RSHA, i obsługiwana przez członków paramilitarnych, ludobójczych niem. Die Schutzstaffel der NSDAP (pl. Oddział ochronny NSDAP), i.e. «SS», podległych Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników NSDAP, których zadaniem było zwalczanie „wszelkich elementów wrogich Rzeszy i Niemcom na ziemi wroga na tyłach walczącego wojska”. niem. Einsatzgruppen realizowały niem. Unternehmen «Tannenberg» (pl. Operacja „Tannenberg”), będącą de facto pierwszą fazą niem. «Intelligenzaktion» (pl. „Akcja Inteligencja”), i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych okupowanej Polski.
W Mogilnie początkowo działało prawd. jedno z niem. Einsatzkommando jednostki niem. Einsatzgruppen IV, przyporządkowanej do niem. 4. Armee, ale prawd. szybko przekazało obowiązki jednostkom niem. Einsatzgruppen VI, pod dowództwem SS‐Oberführera Ericha Naumanna, które działały na terenie niem. Militärbezirk Posen (pl. Okręg Wojskowy Poznań), i.e. zajmowanej przez Niemców Wielkopolski.
Rozpoczęły się represje — e.g. już 14.09.1939 zrabowano mieszkańcom odbiorniki radiowe.
Aresztowany przez Niemców — prawd. przez niem. Wehrmacht, wspomagany przez jednostkę niem. Einsatzgruppen z Mogilna, albo instalujące się w powiecie Mogilno niem. Geheime Staatspolizei (pl. Tajna Policja Państwowa), i.e. Gestapo — 19.09.1939, wraz ze swym proboszczem, ks. Michałem Rólskim, i kilkoma innymi mieszkańcami parafialnego Szczepanowa. W trakcie aresztowania Niemcy splądrowali plebanię.
Jego nazwisko znalazło się prawd. na jednej z przygotowanych przed niemiecką agresją tzw. niem. Sonderfahndungsliste (pl. Specjalna lista poszukiwanych), bądź na innej liście proskrypcyjnej, sporządzonej ad hoc na podstawie donosów lokalnych niem. Volksdeutsche (pl. etniczni Niemcy), i.e. przedstawicieli mniejszości niemieckiej w Polsce. Wedle rozmaitych źródeł owe listy na początku 09.1939 mogły zawierać dane 61,000‐88,000 „niebezpiecznych” Polaków — acz danych tych nie udało się potwierdzić.
Podstawą aresztowania był aliści prawd. wyrok powstających na terenie okupowanej Wielkopolski niem. Polizeistandgericht (pl. Policyjny Sądy Doraźny), działających przy niem. Einsatzgruppen. Włączony został bowiem do grupy obejmującej m.in. członków powołanej 06.09.1939 w Mogilnie Straży Obywatelskiej, złożonej z mieszkańców miasta i okolicznych miejscowości, która stawiła 09‐11.09.1939 opór zbrojny oddziałom niem. Wehrmachtu.
Przewieziony do aresztu w Pakości, ok. 12 km od Szczepanowa.
Następnie 21.09.1939 przewieziony do Mogilna.
Tam natychmiast zagnany na miejsce straceń.
Mordów — pod kierunkiem niemieckiego wojska niem. Wehrmacht — dokonywano na polach oddalonego o ok. 2 km od centrum Mogilna majątku Świerkówiec (dziś w granicach miasta).
Świadek tak opisywał mord: „Rozstrzeliwanych przez trzy dni doprowadzano grupami po 22‐24 ludzi, dróżką z Mogilna, wszyscy mieli ręce związane do tyłu […] W drodze ks. dziekan [Rólski] pokrzepiał na duchu współwięźniów, zachęcając by życie swoje ofiarowali Bogu za Ojczyznę, bo widocznie Bóg żąda od nich takiej ofiary. Choć ich już nie będzie, to jednak Polska była i Polska będzie. Ostatnie słowa 'Polska była i Polska będzie', współtowarzysze niedoli, wszyscy głośno, wielokrotnie powtarzali. Te okrzyki wywołały wściekłość u siepaczy […] Wszystkich, czwórkami podprowadzano pod wykopaną mogiłę i serią z karabinu maszynowego zabijano. Żyjących jeszcze, dobijano strzałami i masakrowano szpadlami. Po egzekucji masową mogiłę zasypano”.
Według niektórych źródeł strzelano także do już zasypanego dołu śmierci, „gdyż ziemia ruszała się po niedobitkach”.
Na terenie majątków Świerkówiec w 21‐24.09.1939 Niemcy zamordowali w masowych mordach ok. 49 Polaków, w tym wraz z nim wspomnianego także wspomnianego ks. Michała Rólskiego, a trzy dni później ks. Zenona Niziółkiewicza z sąsiedniej parafii Słaboszewo. Do 26.10.1939, gdy niemieckie wojsko przekazało zarząd nad powiatem okupacyjnym władzom cywilnym, Niemcy zamordowano tam razem ok. 117 Polaków.
przyczyna śmierci
zbiorowy mord
sprawstwo
Niemcy
miejsca i wydarzenia
ŚwierkówiecKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu
data i miejsce
urodzenia
20.05.1910Skan aktu urodzenia na:
photos.szukajwarchiwach.gov.pl
[dostęp: 2025.09.17]

Pleszewdziś: gm. Pleszew, pow. Pleszew, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.05.30]
rodzice
NOWICKI Konrad
🞲 ?, ? — 🕆 ?, ?

STRABURZYŃSKA Maria
🞲 ?, ? — 🕆 ?, ?
chrzest
21.05.1910Skan aktu urodzenia na:
photos.szukajwarchiwach.gov.pl
[dostęp: 2025.09.17]

Pleszewdziś: gm. Pleszew, pow. Pleszew, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.05.30]
kościół RK pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela
prezbiterat (święcenia)
ordynacja
17.06.1934

Poznańdziś: pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
archikatedra RK pw. Apostołów św. Piotra i św. Pawławięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14]
szczegóły posługi
01.08.1934 – 1939
wikariusz — Szczepanowodziś: gm. Dąbrowa, pow. Mogilno, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] ⋄ parafia RK pw. św. Bartłomieja Apostoła ⋄ dekanat RK Żnindziś: gm. Żnin, pow. Żnin, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1931 – 1934
student — Poznańdziś: pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Arcybiskupie Seminarium Duchowne (Collegium Leoninum)
01.10.1929 – 1931
student — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Arcybiskupie Seminarium Duchowne
01.09.1919 – 1928
uczeń — Pleszewdziś: gm. Pleszew, pow. Pleszew, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.05.30] ⋄ Państwowe Gimnazjum Humanistyczne im. Stanisława Staszica — nauka uwieńczona 12.05.1928 egzaminem dojrzałości (matura)
inni związani
szczegółami śmierci
NIZIÓŁKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Zenon, RÓLSKIKliknij by wyświetlić biogram Michał
miejsca i wydarzenia
opisy
Świerkówiec: Na terenie majątków Świerkówiec k. Mogilna w dniach 21‐24.09.1939 w masowych mordach Niemcy zamordowali ok. 49 Polaków, including at least 3 priests. Na miejsce straceń doprowadzano ich partiami ze związanymi drutem rękami. Strzelano z karabinów a ranni byli dobijani i masakrowani szpadlami. W Mogilnie w 09.1939 Niemcy zamordowano razem ok. 115 Polaków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.mogilno.inKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.07.06])
«Intelligenzaktion»: niem. «Intelligenzaktion» (pl. „Akcja Inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji oraz warstw przywódczych, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, w trakcie przeprowadzania operacji wojskowych przez niem. Wehrmacht (pl. Siły Zbrojne) i podążające za nim ludobójcze jednostki niem. Einsatzgruppen (pl. Grupy Operacyjne) niemieckiej niem. Sicherheitspolizei (pl. Policja Bezpieczeństwa), i.e. SiPo, i niem. Sicherheitsdienst des Reichsführers SS (pl. Służba Bezpieczeństwa Reichsführera SS), i.e. SD, organizowane przez niem. Reichssicherheitshauptamt (pl. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy), i.e. RSHA, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „Operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego RSHA tzw. niem. Sonderfahndungsliste (pl. Specjalne listy poszukiwanych), i.e. listy proskrypcyjne Polaków, uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Później realizowany przez cywilne niemieckie władze okupacyjne oraz jednostki ludobójczej niem. Volksdeutscher Selbstschutz (pl. Samoobrona etnicznych Niemców), którego członkami byli niem. Volksdeutsche (pl. etniczni Niemcy), i.e. przedstawiciele mniejszości niemieckiej w Polsce. Wedle rozmaitych źródeł owe listy na początku 09.1939 mogły zawierać dane 61,000‐88,000 „niebezpiecznych” Polaków — acz danych tych nie daje się potwierdzić. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50,000 nauczycieli, katolickich kapłanów, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50,000 zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])
Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])
Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])
źródła
osobowe:
www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.archiwum.archidiecezja.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], photos.szukajwarchiwach.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2025.09.17], www.academia.eduKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2025.11.05]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.archidiecezja.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30]
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:

jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: NOWICKI Władysław
Powrót do przeglądania życiorysu:
Kliknij by powrócić do życiorysu