Historia parafii i kościoła p.w. św. Zygmunta w Słomczynie

Historia parafii to nie zbiór uporządkowanych zdarzeń i prób ich interpretacji, syntez, uogólnień. To dziejąca się i ciągle odnawiająca historia zbawienia osób, które w swym pielgrzymowaniu do Pana, zahaczyły o ziemie objęte naszą parafią. Osób, które prowadziły nas i prowadzą ku ponownemu spotkaniu z Chrystusem. Osób, które tu żyły, tu zadawały sobie najważniejsze pytania, i tu odpowiadały na nie pozostawiając ślad w kształcie katolickiej kultury i dziedzictwie materialnym. Przyjrzymy się im bliżej…

Parafia Słomczyn (dawniej – Cieciszew) jest najstarszą parafią w dekanacie konstancińskim i jedną z najstarszych w całej archidiecezji warszawskiej. ks. prof. Józef Nowacki, autor monumentalnego dzieła „Dzieje archidiecezji poznańskiej” przypuszcza, iż powstała ona w początkach XIII w. Swą hipotezę opiera na fakcie, iż jednym z dwóch patronów parafii jest św. Prokop, mnich benedyktyński z Bohemii, który został kanonizowany przez Innocentego III w 1204 r. Jego kult szybko w tamtych czasach się rozszerzał, a trzeba pamiętać, że czeski ród przemyślidów miał wielkie wpływy w Polsce.

Pierwszy parafialny kościół, w Cieciszewie, jednej z wiosek dzisiejszej parafii, ufundował Mrościsław Cieciszewski, hrabia Roch, w początkach XV w. (ok. 1412 r.) Drewniany kościół prawdopodobnie poświęcił biskup poznański Andrzej Łaskarz z Gosławic (1362-1426), m.in. kanclerz królowej Jadwigii i aktywny uczestnik - wygłosił tam co najmniej dwa kazania/mowy - soboru w Konstancji. Musiało to być zatem w latach 1414-26 r., gdy Łaskarz piastował urząd biskupi. Kościół miał dwóch patronów: wspomnianego już św. Prokopa i św. Zygmunta, króla i męczennika.

Związki z archidiecezją poznańską stają się oczywiste, jeśli pamiętać będziemy o tym, iż diecezja warszawska – jako część archidiecezji poznańskiej - erygowana została dopiero w 1798 r., natomiast archidiecezja warszawska powstała dopiero w 1818 r. Do tego czasu parafia podlegała arcybiskupowi poznańskiemu…

Już w 1439 r. odwiedził parafię bp. Andrzej Bniński (ten sam, który później w 1454 r. poświęcił kościół św. Anny w Warszawie, dziś kościół akademicki, †1479), by rozstrzygnąć spór o lokalizację nowego kościoła. Oznaczałoby to, że stary uległ zniszczeniu (pożar, powódź? – Cieciszew leży wszak tuż nad Wisłą). Zdecydowano, że nowy kościół zostanie postawiony na miejscu starego. Postawiono go w ciągu paru lat i już ok. 1441 r. poświęcił go bp. Bniński.

Nagrobek bpa Wawrzyńca Goślickiego

W 1603 r. biskup poznański Wawrzyniec Goślicki (w kościele św. Katarzyny na Służewie znajduje się tablica ku jego czci) wizytował kościół, naonczas pod wezwaniem św. Zygmunta i św. Prokopa. Kościół miał wówczas 6 ołtarzy i 2 kaplice z altariami lokalnych możnowładców, Oborskich i Cieciszewskich. Jedną ufundował w 1514 r. kasztelan wyszogrodzki, drugą zaś - miejscowy pleban i dziedzic Cieciszewa, Stanisław Cieciszewski.

Podczas najazdu szwedzkiego kościół został, jak znaczna większość polskich zabytków i kościołów, ograbiony. W tym potopie najeźdźcy zniszczyli także ołtarze…

bp Stanisław Józef Hozjusz

Już 13.IX.1661 r. biskup poznański Wojciech Tolibowski poświęcił 3 nowe ołtarze.

W 1660 r. do parafii cieciszewskiej należało 29 miejscowości.

bp Wincenty Tymieniecki

Wisła zawsze zagrażała parafiii, ale w XVIII w. zagrożenie musiało się stać na tyle poważne, że Hieronim Wielopolski, Pan na Żywcu i Pieskowej Skale, dziedzic dóbr w pobliskich Oborach, zdecydował sie na wzniesienie w Słomczynie, w latach 1719-1725, murowanego kościóła i zatroszczył się o przeniesienie tam siedziby parafii. Kościół został konsekrowany w 1737 r. przez biskupa poznańskiego Stanisława Józefa Hozjusza - patrz wizerunek po prawej.

W XIX w. kościół co najmniej raz był odnawiany (w 1821 r.)

bp Kazimierz Ruszkiewicz

Na początku XX w. staraniem proboszcza ks. Wincentego Tymienieckiego, późniejszego pierwszego biskupa ordynariusza łódzkiego - patrz wizerunek po lewej, dobudowane zostały dwie boczne nawy.

Dzwony konsekrował w 1892 r. biskup Kazimierz Ruszkiewicz, sufragan warszawski.

Murowaną dzwonnicę natomiast zbudowano w 1902 r. (niektóre źródła mówią o początkach dzwonnicy jeszcze w XVIII w., o czym świadczyłaby wcześniejsza konsekracja dzwonów). Obecnie jest tylko jeden dzwon „Zygmunt”, o wadze 700 kg, konsekrowany w 1919 r. przez sufragana warszawskiego biskupa (od 1919 r. również pierwszego biskupa polowego Wojska Polskiego) Stanisława Galla - patrz wizerunek po prawej.

bp Stanisław Gall

Cmentarz parafialny (istnieją przesłanki świadczące o tym, że na jego miejscu grzebano już w XVII w.) został w 1902 r. powiększony. W 1913 r. parafianie wystawili na jego środku krzyż dziękczynny za otoczenie miejsca nowym, ceglanym, istniejącym do dziś murem cmentarnym. Na cmentarzu znajduje się murowana kaplica grobowa rodziny hrabiów Grzymała-Potulickich oraz kwatera z grobami poległych w latach 1939-1945 (między innymi paru powstańców warszawskich). Poza murem cmentarnym znajduje się inna kwatera z mogiłami polskich żołnierzy z ziemi wileńskiej i grodzieńskiej, poległych w 1914 r.

kard. Józef Glemp

Kościół, plebania i zabudowania kościelne ucierpiały w czasie I wojny światowej. W okolicy, w 1915 r., toczyły się przez 10 dni intensywne działania wojenne…

21 listopada 2004 r. odnowiony pod kierunkiem konserwatora sztuki, p. Manueli Korneckiej, ołtarz główny w naszym kościele poświęcił Prymas Polski, Józef kard. Glemp.

Kościół posiada, oprócz ołtarza głównego, cztery boczne (postawione jeszcze w czasach odprawiania Mszy św. w rycie trydenckim, gdy nie istniało pojęcie Mszy św. koncelebrowanych i kapłani odprawiali Najświętszą Ofiarę także przy ołtarzach bocznych) oraz wiele wspaniałych, głównie barokowych, obrazów i dzieł sztuki, a także obrazy znanych mistrzów, takich jak Wojciech Gerson więcej >>.

Znani proboszczowie parafii Cieciszew-Słomczyn
Znany okres posługi	Godność	Zdjęcie	Dodatkowe informacje
Cieciszew:
1398	Bolesta
1548	Jakub Cieciszewski
1603	Mikołaj Służewski
1660-1695	Stanisław Ciernisz
1705	Józef Wadowski		kanonik poznański
	Paweł Lisowski		dziekan cieciszewski
1734	Józef Brzozowski		prepozyt cieciszewski
Słomczyn:
1741	Piotr Szczerbiński		eksdominikanin, prepozyt cieciszewski, pierwszy proboszcz w Słomczynie
1826-1844	Onufry Olkowicz
1844-1893	Kazimierz Budziszewski		prałat, pochowany na cmentarzu parafialnym w Słomczynie
1893	Mioduszewski
1898-1902	Skarżyński
1902-1909	Wincenty Tymieniecki		późniejszy pierwszy biskup ordynariusz łódzki
1918-1941	Stanisław Kozłowski		założyciel (1906 r.) straży pożarnej w Słomczynie, pochowany na cmentarzu parafialnym
1941-1950	Antoni Konieczny		w latach 1950-1961 proboszcz parafii św. Izydora w Markach
1950-1955	Antoni Kuziemski		zmarł w 1976 r.(?)
1955-1966	Władysław Bedowicz		wikariusz m.in. w parafiach św. Jakuba Apostoła w Jadowie (1932), św. Klemensa Papieża i Męczennika w Klembowie (1933), św. Augustyna w Warszawie (1935)
1967-1975	Henryk Załuska		kanonik, ur. 1927 r., wyświęcony w 1953 r., od 1989 r. w parafii św. Floriana w Brwinowie (obecnie rezydent)
1975-1977	Stanisław Kapusta
1978-1983	Kazimierz Wójcik		prałat, ur. 1931 r., były proboszcz parafii w Chotomowie, od 2006 na emeryturze
1983-1987	Bogdan Giertuga		zmarł 1996, Zawoja
1987-1993	Jan Władysław Mężyński		kanonik, ur. 1951, święcenia kapłańskie 1975, proboszcz parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Warszawie-Włochach (do 2009), parafii Matki Bożej Bolesnej w Milanówku (od 2009), moderator diecezjalny Ruchu Światło-Życie
1993-2009	Stefan Kotwiński		prałat, ur. 1951, święcenia kapłańskie 1976, od 2009 proboszcz parafii Nawiedzenia NMP na Nowym Mieście w Warszawie
2009-	Józef Nowacki