funkcja

ojciec zakonny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

zakon

Zakon Braci Mniejszych (franciszkanie, franciszkanie brązowi - OFM)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23]

diecezja / prowincja

prowincja św. Jadwigi Śląskiej OFM
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.08.18]
diecezja warmińska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2018.09.02]

data i miejsce śmierci

27.01.1946

Katowice
pow. Katowice miasto, woj. śląskie, Polska

alt. daty i miejsca śmierci

30.01.1946

szczegóły śmierci

W trakcie rosyjskiej ofensywy zimowej 1945 pod koniec w II wojny światowej — rozpoczętej niemieckim i rosyjskim najazdem na Rzeczpospolitą w 09.1939 — opuścił w 01.1945 wraz ze współbraćmi, w tym o. Stefanem Maruszczykiem, klasztor w Stoczku Klasztornym, uciekając przed atakującymi Rosjanami. Dotarł prawd. do Malborka i tam zdecydował się powrócić. Po zdobyciu Stoczka przez Rosjan (pobliski Lidzbark Warmiński Rosjanie zdobyli 31.01.1945) aresztowany przez Rosjan i osadzony w lokalnym areszcie. Zwolniony na krótko i aresztowany ponownie, prawd. w początkach 02.1945, przez Rosjan. Przez Jeziorany, Lidzbark Warmiński i obóz przejściowy w Wystruci deportowany do rosyjskiego obozu koncentracyjnego pracy niewolniczej Stalino, w zagłębiu Donieckim. Niewolniczo pracował w kopalniach węgla. Szybko zachorował i przebywał w obozie posługując jako pielęgniarz. Został zwolniony (według innych źródeł: uciekł) i przez Lwów dotarł 22.12.1945 do Krakowa. Ciężko chory przewieziony do Katowic, gdzie wkrótce zmarł w szpitalu sióstr elżbietanek.

alt. szczegóły śmierci

Według niektórych źródeł początkowo przetrzymywany — wraz m.in. z o. Stefanem Maruszczykiem — w obozie koncentracyjnym w miejscowości Wsieswieckaja, w regionie Czusowoj, ok. 150 km na wschód od Permu (wówczas zwanego Mołotow) u stóp gór Ural — później, od 1946, stał się on częścią słynnego obozu koncentracyjnego Perm‑36, w którym Rosjanie przetrzymywali więźniów politycznych do 1987. Tam prawd. niewolniczo pracował w tartaku. Stamtąd miał zostać wywieziony do obozów w regionie Donbasu. Możliwe też, choć mało prawdopodobne, że przetrzymywany był w obozie koncentracyjnym k. Doneć niedaleko Charkowa.

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i choroba

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce urodzenia

11.12.1902

Wełnowiec-Katowice
pow. Katowice miasto, woj. śląskie, Polska

śluby zakonne

05.10.1928 (ostatnie)

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

07.03.1929 (Innsbruck)

szczegóły posługi

gwardian domu emerytów Stoczek Klasztorny (1939‑45), b. duszpasterz franciszkańskiej kaplicy pw. Ducha Świętego w Malborku (1936‑9), b. zakonnik domu nowicjackiego w Borku Wielkim na Śląsku, b. student teologii i filozofii w Austrii i Szwajcarii (do 1929), w zakonie od 04.10.1924?

inni związani szczegółami śmierci

MARUSZCZYK Stefan (o. Laurentius)

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

łagry Stalino: Centrum szeregu rosyjskich obozów niewolniczej pracy przymusowej oraz obozów jenieckich, organizowanych od 1942‑3, w Stalinie (dziś Donieck), stolicy zagłębia węglowego i hutniczego Donbas, w południowej Ukrainie. W latach 1944‑6 funkcjonował tam tzw. kontrolno–filtracyjny obóz nr 240, który na początku 1945 posiadał ok. 10 podobozów, m.in. w Jenakijewe. Dłużej działał obóz jeniecki nr 280. Rosjanie zwozili doń internowanych ze zdobywanych terenów niemieckich, którzy nie uciekli wraz z wycofującą się armią niemiecką, m.in. z Warmii. Większość niewolniczo pracował w kopalniach węgla kamiennego. Wśród przetrzymywanych było m.in. ok. 4,782 Polaków, żołnierzy Armii Krajowej i innych polskich organizacji niepodległościowych (część Polskiego Państwa Podziemnego). W 04‑05.1945 Rosjanie wysłali kilkadziesiąt tysięcy górników ze Śląska do pracy przymusowej w kopalniach Donbasu — do Polski wrócili nieliczni, po 10 latach. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2018.09.02])

Ural: W górach Ural znajdowało się wiele rosyjskich obozów koncentracyjnych i pracy przymusowej (w ramach Gułagu), m.in. SiewUralŁag, TagiłŁag, WosUralŁag, etc., a także obozów jenieckich. (więcej na: www.gulagmuseum.org [dostęp: 2014.11.28])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Wystruć: Rosyjski obóz przejściowy, zorganizowany w 1945, dla niemieckiej ludności z Prus Wschodnich — jedno z centrów gromadzenia pokonanych Niemców przeznaczonych do niewolniczej pracy w Rosji. W Wystruci (dziś: Czerniachowsk), a także sąsiednim Jurborku, przetrzymywano ok. 60 tys. osób: mężczyzn, kobiet, dziewcząt i starców. Wszystkich Rosjanie wysłali — transportami kolejowymi trwającymi 4‑7 tygodni, bez ciepłej strawy i odpowiednich warunków sanitarnych — do rosyjskich obozów pracy niewolniczej. Wielu zmarło już w drodze… (więcej na: bazhum.muzhp.pl [dostęp: 2018.09.02])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
encyklo.pl [dostęp: 2021.05.06], files.bildarchiv-ostpreussen.de [dostęp: 2018.11.18]
bibliograficzne:
„Leksykon duchowieństwa represjonowanego w prl w latach 1945‑1989”, praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Myszora, Warszawa, 2002
„Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939‑1988”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
oryginalnych zdjęć:
www.bildarchiv-ostpreussen.de [dostęp: 2018.11.18]