funkcja

ojciec zakonny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

zakon

Towarzystwo św. Franciszka Salezego (salezjanie - SDB)
więcej na: www.salezjanie.pl [dostęp: 2012.11.23]

diecezja / prowincja

inspektoria warszawska pw. św. Stanisława Kostki SDB
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.05.09]
archidiecezja wileńska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]

data i miejsce śmierci

08.03.1943

Lida
rej. Lida, obw. Grodno, Białoruś

alt. daty i miejsca śmierci

03.1943

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej, wydalony ze zamkniętego przez Rosjan Zakładu Salezjańskiego w Różanymstoku. Przeniósł się do zakładu salezjańskiego w Kurhanie k. Lidy. Tam, po niemieckim ataku w 06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, i rozpoczęciu okupacjie niemieckiej, aresztowany przez Niemców w 06/07.1942, w czasie zatrzymań polskiej inteligencji w okolicach Lidy — zwanej Polenaktion — wraz z innymi 16 księżmi. Przetrzymywany w więzieniu w Lidzie. 22‑23.11.1942 wraz z ks. Stefanem Dobrowolskim i ks. Lucianem Mroczkowskim przewieziony do więziennego szpitala. 02.02.1943 zawieziony z powrotem do więzienia, gdzie wkrótce zginął, kilka zaledwie dni przed zbiorową egzekucją 10.03.1942, gdy Niemcy zamordowali 8 przetrzymywanych w Lidzie kapłanów.

przyczyna śmierci

zamęczenie

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

05.03.1882

Lędziny
pow. Bieruń/Lędziny, woj. śląskie, Polska

śluby zakonne

15.09.1901 (czasowe)

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

29.09.1908 (Kraków)

szczegóły posługi

przełożony zakładu salezjańskiego i rektor kościoła w Kurhanie dek. Lida (1940‑2), b. dyrektor Instytutów Salezjańskich w Różanymstok dek. Dąbrowa (1935‑40), Sokołowie Podlaskim, Aleksandrowie Kujawskim, Przemyślu, b. dyrektor, prefekt, katecheta, radca szkolny Zakładów Salezjańskich w Oświęcimiu, b. misjonarz w Peru, b. student teologii w Zakładzie Zakonnym w Oświęcimiu (do 1908), b. asystent — wychowawca młodzieży w Zakładzie Zakonnym w Oświęcimiu (do ok. 1908), b. student filozofii we Włoszech, nowicjat w klasztorze Foglizzo we Włoszech 1900‑1, w Zgromadzeniu w domu zakonnym w Foglizzo we Włoszech od ok. 1900

inni związani szczegółami śmierci

AUGUSTYNOWICZ Aleksander, BOBICZ Ildefons, BOROWSKI Alfons, CYBULSKI Franciszek, DOBROWOLSKI Stefan, ŁABAN Wincenty, MROCZKOWSKI Lucjan, OŻAROWSKI Jerzy, STRZEŚNIEWSKI Wincenty, ŚNIEGOCKI Stefan

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Lida (mord): W 06‑07.1942 Niemcy aresztowali w okolicach Lidy ok. 100 osób, w tym ok. 16 kapłanów katolickich. Wszystkich przetrzymywano w więzieniu w Lidzie. Część wypuszczono, część zginęła w więzieniu. 10.03.1943 w pobliskim lesie sosnowym, za strzelnicą koszar piechoty, Niemcy zamordowali 9 pozostałych kapłanów oraz 5 innych Polaków. (więcej na: www.archibial.pl [dostęp: 2013.12.04], ipn.gov.pl [dostęp: 2013.12.04])

Polenaktion 1942: Latem 1942 w okupowanym niem. Generalbezirk Weißruthenien (pl. Generalny Okręg Białoruś) — m.in. na Nowogródczyźnie — Niemcy przeprowadzili tzw. „Polenaktion”: określenie pochodzi od nazwy specjalnej rezolucji wydanej przez niemiecki Reichssicherheitshauptamt RSHA (pl. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeczy). Akcja objęła m.in. usunięcie Polaków z aparatu cywilnego i policji okręgu i zastąpieniu ich Białorusinami. W jej ramach przeprowadzano m.in. deportacje Polaków na niewolnicze, przymusowe roboty do Niemiec. 26‑30.06.1942 natomiast we wszystkich powiatach okręgu, w dużej mierze z małych miasteczek, aresztowano i następnie rozstrzelano ponad 1,000 przedstawicieli polskiej inteligencji. W okolicach Lidy aresztowano np. 16 polskich kapłanów. Zamordowano 5 kapłanów z dekanatów Głębokie i Postawy. Jednocześnie założono obozy koncentracyjne Kołdyczewo k. Baranowicz oraz Mały Trościeniec k. Mińska. Realizację tego ludobójczego przedsięwzięcia powierzono białoruskim formacjom politycznym, wspomaganym przez kolaborantów ukraińskich, litewskich, łotewskich oraz rosyjskich (RONA).

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
www.encyklo.pl [dostęp: 2021.05.06], bws.sdb.org.pl [dostęp: 2019.05.30], pawet.net [dostęp: 2012.11.23]
bibliograficzne:
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‑1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017
„Towarzystwo Salezjańskie w Polsce w warunkach okupacji 1939‑1945”, o. Jan Pietrzykowski SDB, Instytut Pamięci Narodowej IPN, Warszawa, 2015
oryginalnych zdjęć:
pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.12.04]