poprzedni

Jarosław
(18.viii.1996)

KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ (175)
(pełna lista: TUTAJ)

Matka Boża Różańcowa
z Mrzygłodu

Data pierwszej koronacji: 25 sierpnia 1996

następny

Dębowiec
(15.ix.1996)

Łącza do wizerunków Matki Bożej (a także wydarzeń z Nią związanych):

Pierwsze informacje o Mrzygłodzie, położonym nad rzeką Wartą, dziś w województwie śląskim, pochodzą z XIV w. W 1373 r. miejscowość była już „nowopowstałą parafią”. Przyjmuje się, że Mrzygłód, jako osada miejska, powstał pod koniec panowania króla Kazimierza III Wielkiego (1310, Kowal – 1370, Kraków).

Pierwszy natomiast opis parafii pw. Wszystkich Świętych i jej modrzewiowego kościoła pochodzi z wieku XV i został zawarty w łac. „Liber beneficjorum Dioecesis Cracoviensis” (pl. „Księga beneficji diecezji krakowskiej”) arcybiskupa-nominanta lwowskiego, słynnego kronikarza Jana Długosza (1415, Brzeźnica – 1480, Kraków).

Na przełomie XVI i XVII wieku Mrzygłód był jednym z centrów hutnictwa w Królestwie Polskim, a okolicznymi kuźnicami zarządzał Walenty Roździeński (ok. 1560, Roździeń - po 1621, Roździeń), poeta i literat. Miasto posiadało również szkołę parafialną i nadany przez króla Zygmunta III Wazę (1566, Gripsholm - 1632, Warszawa) przywilej organizowania czterech dużych jarmarków.

W 1633 r., w wyniku podziałów spadkowych, zamek w Pilicy, Mrzygłód, Kazimierza i 39 wsi przypadł w udziale Helenie, córce Jeremiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1612, Łubnie – 1651, Pawołocza), żonie wojewody mazowieckiego i kasztelana krakowskiego, Stanisława Warszyckiego (1599-1681). Był to początek sporych zmian w Mrzygłodzie i okolicy.

Tuż przed 1644 r. Stanisław Warszycki, późniejszy obrońca Jasnej Góry (dostarczył obrońcom m.in. 12 dział i stado bydła), ufundował murowany, z kamienia wapiennego, w stylu renesansowo-barokowym, kościół, który stanął na sąsiadującym z osadą wzgórzu. W 1647 r. dokonał powtórnej lokacji miasta, przenosząc jego centrum znad brzegu Warty na obszar wokół nowego kościoła (stara, drewniania świątynia istniała jeszcze do XVIII w.)

I właśnie wtedy, ok. 1644 r. Nie znamy Jej pochodzenia, nie znamy artysty, który Ją namalował. Wiemy natomiast, że do Mrzygłodu przywieźli Ją ojcowie Zakonu Kaznodziejskiego (łac. Ordo Praedicatorum – OP), czyli dominikanie, z Krakowa. Wiemy, że w wyniku starań kasztelana Warszyckiego i ówczesnego proboszcza Pilicy i dziekana kolegiaty pilickiej, Stanisława Gorzelskiego, za zgodą prowincjała dominikanów, i ówczesnego biskupa krakowskiego, Piotra Gembickiego (1585 – 1657, Racibórz), powstało wokół Niej Arcybractwo Różańca Świętego.

Budowę kościoła zakończono w 1653 r. Jedenaście lat później, 21.i.1662 r., pod Jej wezwaniem - Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz pw. św. Stanisława, biskupa i męczennika - świątynia została konsekrowana przez sufragana krakowskiego, bpa Mikołaja Oborskiego (1611 - 1689, Kraków). W dokumencie konsekracyjnym wspomina się wówczas - i to jest najwcześniejsza zachowana o Niej wzmianka - Panią Mrzygłodzką…

Wkrótce nastały ciężkie czasy. W 1656 r. Mrzygłód został zniszczony i rozgrabiony przez wojska szwedzkie (potop szwedzki). Później miasto najeżdżały oddziały rosyjskie (w 1707 r., w pierwszej fazie III wojny północnej, i 1738 r., w wyniku klęski wojen o sukcesję polską w latach 1733-5 i rozpanoszenia się wojsk rosyjskich na kontynencie europejskim).

Mieszkańcy Mrzygłodu i całej Jury Pilickiej (części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej) przetrwali - pod opieką swej Matki - te nawałnice. Coraz liczniej gromadzili się przed swą Panią Różańcową. Zdecydowano się więc wybudować Jej odrębną kaplicę – dotąd wisiała na ścianie nawy głównej. Uroczyście przeniesioną Ją do niej w 1747 r.

Kult wzrastał. Już w 1722 r. ówczesny proboszcz (w latach 1712-36), ks. Paweł Węgrzynowski, ufundował Maryi sukienkę. Kolejny proboszcz (lata 1746-61), ks. Kazimierz Lachowicz (zm. 1761, Pilica), doktor filozofii i dziekan kolegiaty pilickiej, podarował Madonnie pierwsze korony. A w 1782 r., po koniec niepodległości Rzeczypospolitej, zdecydowano się umieścić Ją w ołtarzu głównym. Ozdobiono Ją wówczas pozłacaną gwiazdą, ufundowaną przez komisarza dóbr mrzygłodzkich, Hilarego Połubińskiego, a świątynia odtąd znana była pw. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej, Królowej Różańca Świętego…

Pierwotny Wizerunek nie był zbyt dobrej jakości i powoli zaczęła odpadać z Niego farba. Dlatego też kolejny proboszcz, ks. Ludwik Zaborski (znany m.in. z organizowania szkół elementarnych w swej parafii), w 1792 r., w dziesięć lat po wniesieniu Pani Mrzygłodu do ołtarza głównego, zastąpił Go nowym, ufundowanym przez siebie wizerunkiem Matki Bożej.

Coś musiało mu się jednak w Nim nie podobać – a może Prusacy, którzy w 1796 r., już po rozbiorach, gdy Mrzygłód zajęły Prusy, przemaszerowali przez miasto, Go podniszczyli? - skoro już w 1804 r. ten sam proboszcz dokonał następnej wymiany. Trzeci z wizerunków Matki Bożej dotrwał do naszych czasów, a okoliczna ludność nazywała  Go obrazem Matki Bożej Mrzygłodzkiej.

Obraz (110×75 cm), o kompozycji typu hodogetrii (gr. Οδηγήτρια), czyli „Tej, która zna drogę”, najstarszego i najbardziej rozpowszechnionego typu ikonograficznego przedstawienia Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus – najbardziej znanym wizerunkiem tego typu jest Matka Boża łac. Salus Populi Romani (pl. Ocalenie Ludu Rzymskiego) z Rzymu - namalowany został na obciągniętym na deskach płótnie. Nałożono na Nim sukienkę i korony z wcześniejszych wizerunków. Namalował Go niejaki Ciszewski, nadworny malarz fundatora, dziedzica mrzygłodzkiego, Łukasza Bnińskiego (1738, Psarskie – 1818).

Ludwik Zaborski tak Go ocenił: „jest ten obraz ukontentowaniem wszystkich”. Sto lat później kolejny proboszcz (w latach 1903-16), ks. Romuald Wójcik, miał stwierdził: „Szczęśliwe oczy w obrazie Maryi zdają się patrzeć na ciebie, gdziekolwiek klęczysz, raz wesołe, to smutne, stosownie jak twoje sumienie”…

Przez cały XIX w. – wiek zaborów, a także wojen napoleońskich, podczas których wojska francuskie przeszły przez Mrzygłód – przy Mrzygłodzkiej Pani istniało Arcybractwo Różańca Świętego. W jego księdze na początku XX w. można było się doliczyć ok. 10 tys. wpisów…

Podczas powstania styczniowego, 1.iii.1863 r., miasto było świadkiem zwycięskiej potyczki oddziału Teodora Cieszkowskiego (1833, Ochnówka – 1863, Leśniaki Chabielskie) z Kozakami, w wyniku której wszelako znaczna jego część spłonęła. Dzisiejszym śladem tych wydarzeń jest zbudowany na rynku pomnik oraz mogiła poległych powstańców położona nieopodal rzeki Warty.

Po powstaniu rosyjskie władze carskie odebrały w 1870 r. Mrzygłodowi prawa miejskie.

Wieś nie oszczędzały pożary, nawet w XX w. (lata 1855, gdy spłonął ołtarz główny kościoła, 1900, 1903). Madonna Różańcowa przetrwała i te kataklizmy.

Po ostatnich pożogach nastąpiło nasilenie kultu Matki Bożej Mrzygłodzkiej. Proboszcz, wspomniany ks. Wójcik, przywrócił m.in. uroczystą procesję do pięciu ołtarzy w Święto Matki Bożej Różańcowej, rosła ilość wot dziękczynnych i błagalnych, a liczba kół różańcowych osiągnęła liczbę trzydziestu.

W czasie I wojny światowej, w ix.1914 r., Mrzygłód stał się zapleczem potyczek niemiecko-rosyjskich (m.in. pod niedalekimi Włodowicami - tamtejszy pałac – dziś w ruinie - wybudował w XVII w. wspomniany Stanisław Warszycki).

W czasie II wojny światowej w okolicy swój obóz założyła niemiecka armia, Wehrmacht, doszczętnie rabując materialnie zasoby miejscowości. Obóz Niemcy zlikwidowali w 1944 r., po ataku polskich partyzantów z Armii Krajowej…

W 1983 r. zakończył się samodzielny byt Mrzygłodu, który włączony został do sąsiedniego miasta – Myszkowa, jako jedna z jego dzielnic…

Kolejnej oficjalnej odnowy kultu Pani Mrzygłodu, już za komunazistowskich czasów, dokonał w 1986 r. biskup częstochowski Stanisław Nowak (ur. 1935, Jeziorzany), uznając tutejszą świątynię Sanktuarium Maryjnym, oraz ówczesny proboszcz mrzygłodzki, Zdzisław Skrzek (ur. 1936, Niegowonice), rozpoczynając starania o koronację Cudownego Wizerunku.

Zwieńczeniem tych starań stała się bulla Ojca Świętego Jana Pawła II, z 24.x.1994 r., zezwalającą na koronację koronami papieskimi obrazu Różańcowej Pani Mrzygłodzkiej. Aktu koronacji dokonał, 25.viii.1996 r., Adam Józef (ang. Adam Joseph) Maida (ur. 1930, East Vandergriff), arcybiskup Detroit, na zakończenie XII Międzynarodowego Kongresu Mariologicznego, który miał miejsce na Jasnej Górze w Częstochowie, w dniach 18-23.viii.1996 r.

W przesłaniu na ów kongres, Ojciec Święty Jan Paweł II, pisał:

„Od samego początku, jakby równocześnie z objawieniem planu Bożego o zbawieniu, którego miał dokonać Mesjasz, następowało objawienie zamysłu Bożego co do Tej, którą wybrał On na Matkę Swojego Syna. Już u zarania dziejów, po upadku pierwszych rodziców, gdy Bóg dał Ewie obietnicę potomstwa, które ostatecznie pokona Złego, stała się ona figurą Maryi – ‘nowej Ewy’ […]

Patrzenie na Maryję jako Tę, której Bóg w Swym planie zbawienia przeznaczył specjalne miejsce jako Matce Swego Syna, stało się wspólnym dziedzictwem wiary kościołów Wschodu i Zachodu. Podczas wielu wieków to doświadczenie wyrażone zostało zarówno w liturgicznej tradycji jak i ludowej wierze, przynosząc błogosławione owoce sercom wiernych.”

Owo „doświadczenie” Maryi, niewątpliwie wyraża także ikona Matki Bożej Różańcowej w Mrzygłodzie, do dziś „przynosząca błogosławione owoce sercom wiernych” ziemi pilickiej…

Pochylmy się na tekstem przesłania Jana Pawła II na XII Międzynarodowy Kongres Mariologiczny w dniach 18-23.viii.1996 r. na Jasnej Górze (po włosku):

• Watykan

Adres:

Sanktuarium Matki Bożej Mrzygłodzkiej
parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Róźańcowej
ul. Królowej Jadwigi 9
42-300 Myszków

Mapa dojazdu:

Opracowanie oparto na następujących źródłach:

polskich:

• Archidiecezja Częstochowska
• Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Mrzygłodzkiej
• Mrzygłód
• EuroRenoma
• Sanktuarium Polskie
• Thetokos
• it-jura.pl
• Wikipedia.pl

innych:

• „Z dawna Polski Tyś Królową, Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1999”, wyd. V poprawione, Siostry Niepokalanki, Szymanów 1999